6866981300

Franciszek Mroczko 19

czone kryteria¹⁶. W definicji zawartej w Nowej Encyklopedii Powszechnej można zauważyć, iż pojęcie jakości analizowane jest również w kilku znaczeniach, z których najważniejsze są:

-    właściwość, rodzaj, gatunek, wartość,

-    cecha lub zespół cech przedmiotu odróżniające go od innych przedmiotów,

-    cecha lub zespół cech istotnych ze względu na pewne stosunki, oddziaływania, związki danego zjawiska z otoczeniem oraz ze względu na jego wewnętrzną strukturę ¹⁷.

Definicja zawarta w Encyklopedii Ekonomicznej odnosi się natomiast bardziej do sfery materialnej rozważań, a więc jakości produktu, przez którą rozumie się „właściwości wyrobu określane przede wszystkim z punktu widzenia właściwości chemicznych, fizycznych oraz wartości użytkowej"¹⁸. Rozpatruje ona zatem pojęcie jakości z punktu widzenia technicznego i ekonomicznego, z mniejszym nieco akcentem na aspekt społeczny zagadnienia. Mały Słownik Języka Polskiego zawiera następujące pojęcie jakości:

„Jakość to właściwość, rodzaj, gatunek, wartość; zespół cech stanowiących o tym, że dany przedmiot jest tym przedmiotem a nie innym"¹⁹.

Jakość zaczęła nabierać swojego znaczenia z chwilą wystąpienia społecznego podziału pracy oraz wymiany dóbr i usług. Należy zauważyć, że w przypadku niedoboru tych produktów na rynku (orientacja produkcyjna)²⁰ istotniejszą rolę odgrywa jednak ilość wyprodukowanych dóbr, ażeby zabezpieczyć niezaspokojone potrzeby nabywców. W Polsce przez wiele lat, takie pojęcia, jak „jakość", „poziom jakości" kojarzono przede wszystkim z kontrolą jakości wyrobów lub usług, której celem było wykrycie usterek, braków lub niezgodności z obowiązującymi normami lub ustaleniami poczynionymi pomiędzy producentem a khentem. Znamienne było to, że odpowiedzialnością za jakość wyrobów obciążane były w przedsiębiorstwach stanowiska kontrob jakości. Trzeba również przypomnieć, że w warunkach rynku producenta, tylko naprawdę ambitnym menedżerom faktycznie zależało na odpo-

¹⁶    Zob. J. Chabiera, S. Doroszewicz, A Zbierchowska, Zarządzanie jakością. Wydawnictwo CIM, Warszawa 2000, s. 4; Słownik współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Reader' s Digest, Warszawa 1998, s. 447.

¹⁷    Nowa Encyklopedia Powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, t. III s. 121.

¹⁸    Encyklopedia Ekonomiczna, Wydawnictwo PWE, Warszawa 1998, s. 84.

¹⁹    Maty Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 78.

²⁰    Przez orientację produkcyjną należy rozumieć zorientowanie firmy na kwestie produkcyjne, a tylko w niewielkim stopniu na zapotrzebowaniu odbiorców. Założeniem jest to, że firma sprzedaje taki produkt, jaki może wytworzyć. (W. Smid, Leksykon menedżera, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2000, s. 248).