gadnienia higieny szkolnej. W przeciwieństwie do uniwersytetów, gdzie na kierunkach nauczycielskich nauczało się tylko „elementów nauk pedagogicznych”, przedmioty te w WSP były odpowiednio programowo sprofilo-wane. Zajmowały one określone miejsce w planach studiów i usytuowane w nich były na zasadzie względnie logicznego następstwa, np. psychologia ogólna poprzedzała rozwojowq, a obie razem wyprzedzały pdagogikę i dydaktykę ogólnq, stwarzajqc podstawę do nauczania dydaktyk szczegółowych.
Kiedy się mówi o wykształceniu pedagogicznym studentów WSP, wypadnie zwrócić uwagę na dwa co najmniej momenty. Pierwszy — to sprawa powiqzań programowych poszczególnych przedmiotów pedagogicznych z przedmiotami kierunkowymi. Na przestrzeni wielu lat ugruntowało się przekonanie, że przedmioty pedagogiczne sq przedmiotami wspólnymi, w jednakowy sposób obowiqzujqcymi wszystkich słuchaczy wyższych szkół pedagogicznych. W związku z tym stały się one niezależne, autonomiczne; często mówiło się, że zatracajq swój charakter usługowy w stosunku do przedmiotu kierunkowego. Tymczasem w koncepcji kształcenia WSP chodziło o to, by dyscypliny pedagogiczne jeszcze bliżej zwiazać z przedmiotem specjalizacji studiów, co wymagało pewnych odstępstw od koncepcji całościowego ujęcia programowego poszczególnych dyscyplin pedagogicznych. Być może, wystarczyło tylko dokonać pewnych udoskonaleń poprzez zastosowanie swoistego układu strukturalnego przedmiotów pedagogicznych w zależności od kierunku studiów, rezygnujqc z przyjętego dotychczas schematu. Ściślejsza jednak integrację programowa wiedzy pedagogicznej z wiedzq w zakresie przedmiotu specjalizacji mogło zapewnić odpowiednie zróżnicowanie zakresów treści tych przedmiotów w odniesieniu do kierunkowych ,:;9. Dodać w tym miejscu wypadnie, że podobne stanowisko, może nawet jeszcze w większym stopniu, próbowano również zajqć w stosunku do przedmiotów ideologicznych. Nie w pełni jednak się to udało przeprowadzić, rzecz pozostała raczej w sferze postulatów.
Kolejny problem — to usytuowanie wymienionych przedmiotów zgodnie z zasadq logicznego następstwa. W programach studiów istniał zawsze problem korelacji pedagogiki z metodykami poszczególnych przedmiotów. Pedagogika i metodyka występowały i często nadal występuję równolegle obok siebie na trzecim roku studiów, co ograniczało możliwości wykorzystania pedagogiki jako podstawy w nauczaniu dydaktyk szczegółowych. Nadto dochodziło do powtarzania tych samych treści, co wywoływało zrozumiałe sprzeciwy słuchaczy.
Czwartym istotnym elementem, składajęcym się na odmienność koncepcji wsp-owskiej w kształceniu nauczycieli, było przygotowanie metodyczno-
13:1 Por. J. Jarowiecki, Kształcenie nauczycieli w wyższych szkołach pedagogicznych, „Kwartalnik Rzeszowski" 1967, nr 5, s. 51—54.
238