6878601857

97

nego profilu drugiego poziomu glacjalnego ponad dwudzielnym pokładem gliny morenowej, i wówczas odznaczają się typową dla uwtorów zasto-iskowych strukturą warwową z rosnącą ku górze miąższością warstw mułkowych (ryc. 4 — 4, ryc. 7 — 6-3, fot. 5, ryc. 10 — 4-2), jak również w stropie zróżnicowanych facjalnie profili, na żwirowo-piaszczystych osadach ablacyjnych lub morenie ablacyjno-soliflukcyjnej (ryc. 25 —3). Przykryte są bądź najmłodszą gliną morenową (ryc. 25), bądź moreną ablacyjno-soliflukcyjną (ryc. 4). Fakty te wskazują, że akumulacja osadów jeziornych górnego piętra dokonywała się na powierzchni mineralnej i lodowej (z izolacyjną warstwą moreny ablacyjnej) w zaawansowanej fazie zaniku przedostatniego na tym terenie lądolodu. O istnieniu martwych lodów świadczy fakt przykrycia tych osadów przez morenę ablacyjno-soliflukcyjną, a także występujące w nich miejscami zaburzenia spływowe i uskokowe.

PIERWSZY POZIOM GLACJALNY

Osady związane wiekowo z pobytem ostatniego na tym terenie lądolodu reprezentowane są przez gliny morenowe, osady fluwioglacjalne i ablacyjne osady piaszczysto-mułkowe. Ponadto do utworów o charakterze glacjalnym, powstałych w ostatnim okresie deglacjacji rozpatrywanego obszaru, zaliczyć wypada wytopiony z martwych lodów materiał morenowy, rozmyty i retransportowany na niewielką odległość przez wody rzeczne.

GLINY MORENOWE

Wykształcone są w dwu zasadniczych typach facjalnych: gliny morenowej dennej i moreny ablacyjnej spływowej.

1. Glina morenowa denna występuje na omawianym obszarze w postaci monotonnie rozwiniętej warstwy w partii kulminacyjnej Kępy Fortecznej (ryc. 15) i kępy Górnej Grupy (ryc. 23 i 24), ponadto pojawia się w najwyżej położonych obszarach otaczającej Basen Grudziądzki wysoczyzny morenowej w okolicach Trzbiełucha, Wiewiórek, Turznic i Wielkich Lnisk, a po zachodniej stronie Basenu Grudziądzkiego na odcinku od Bzowa do Rulewa. Jej miąższość dochodzi do 6—7 m.

Pod względem litologicznym glina morenowa denna pierwszego poziomu glacjalnego wykazuje dużą jednorodność. Dotyczy to takich jej cech litologicznych, jak tekstura, skład mechaniczny i ułożenie dłuższych osi głazików. Od jednolitości tej odbiega jedynie skład petrograficzny frakcji żwirowej, który we wszystkich profilach tej gliny (ryc. 5, 16 i 26) wykazuje charakterystyczną, pionowo ukierunkowaną zmienność udziału procentowego skal krystalicznych (bez kwarców), kwarców i skał osadowych niewapiennych. Wyjaśnienie tego zjawiska wymaga dalszych

7 — E. Drozdowski, Geneza...