6878602071

65

(ryc. 30 — ab-sf, ryc. 22 i 26). Miąższość tej gliny osiąga w odsłonięciu około 5 m, lecz w miarę obniżania się powierzchni kępy — jak wykazały obserwacje terenowe i wiercenia — stopniowo maleje aż do całkowitego wyklinowania się. Poniżej występuje seria utworów zastoisko-wych, składająca się z naprzemianległych warstw żółtych, lessopodobnych mułków i ciemnobrązowych iłów o łącznej miąższości około 5 m, znana już z profili Sartowic (ryc. 7 i 10). Osady te spoczywają z kolei na 4—5 metrowym pokładzie gliny morenowej,nawiązującym do dwudzielnej gliny morenowej w odsłonięciu cegielnianym.

Opisany powyżej profil uzupełniają głębsze wiercenia ze Strzemię-cina. Rejestrują one spąg szarych iłów warwowych (eksploatowanych między innymi w cegielni „Kalinkowa”) na poziomie od 4,1 do 7,8 m n.p.m. Poniżej zalegają utwory piaszczyste ze szczątkami skorupek mięczaków, reprezentujące według interpretacji A. Jentzscha (1901) i R. Ga-lona (1934) interglacjał eemski. Pogląd ten potwierdziły wstępne datowania florystyczne osadów organogenicznych w Grudziądzu-Mniszku i Rządzu (E. Drozdowski, K. Tobolski 1972).

Jak z powyższego wynika, na Kępie Strzemięcińskiej brak górnego najmłodszego pokładu morenowego, a największe rozprzestrzenienie mają osady związane wiekowo z akumulacją drugiego pokładu morenowego. Dokładniejsze poznanie charakteru genetyczno-facjalnego tych osadów umożliwiają żwirownie w południowej części Kępy Strzemięcińskiej, w obrębie terasy V o wysokości 35—36 m n.p.m. (ryc. 1 i 2). Pod pokrywą akumulacyjną tej terasy zachowały się osady, które odzwierciedlają, jak się wydaje, w sposób bardzo instruktywny charakter i eta-powość przebiegu ówczesnych procesów zaniku czaszy lodowej. Główne odsłonięcie zlokalizowane jest w południowej części obszernego wyrobiska żwirowni w Rządzu. Występujące tu utwory lodowcowe i wodno-lodowcowe wypełniają ściętą erozyjnie na poziomie około 33 m n.p.m. lokalną zaklęsłość podłoża lodowcowego o średnicy do 60 m i maksymalnej głębokości około 5 m (fot. 10), uformowaną w piaskach drobnoziarnistych przewodniego poziomu międzymorenowego. Wschodnią część tego przekroju przedstawia ryc. 31.

Ogólnie biorąc, można tu wyodrębnić 5 wyraźnie różniących się między sobą serii sedymentacyjnych (fot. 10), a mianowicie: seria A — leżących in situ osadów lodowcowych i wodnolodowcowych (ryc. 31 — 14-9), seria B — grawitacyjnie przemieszczonych głazów i żwirów powstałych z rozmycia moreny (ryc. 31 — 5), seria C — osuniętych en bloc osadów akumulacji rzeczno-jeziorno-lodowcowej (ryc. 31 — 8), seria D — osuniętych en bloc piaszczystych osadów ablacyjnych (ryc. 31 — 6), seria E — osadów morenowych i żwirowo-piaszczystych typu ,,crevasse fillings” (ryc. 31 — 1-4).

5 — E. Drozdowski, Geneza...