7513462717

wyższych uczelni. W rozważaniach teoretycznych podejście od szkoły tradycyjnej i przystosowanej do wymagań państwa autorytarnego do szkoły demokratycznej, nowoczesnej i maksymalizującej rozwój jednostek jest możliwe. Z. Kwieciński w procesie tym wyróżnia trzy płaszczyzny zmian. Pierwsza odnosi się do zmian w zakresie kształcenia. Porzucenie przez nauczyciela modelu przekazu gotowej wiedzy na otwartym dialogu i polifonicznej interpretacji zdarzeń i symboli prowadzi ku przyszłości. Utrwala też ono ogólne wykształcenie obywatela. W zakresie wychowania jest to podejście od przygotowania do ściśle określonych i reglamentowanych przyszłych ról pracowniczych i obywatelskich do przeżywania dzieciństwa i młodości oraz uczestniczenia młodzieży w życiu publicznym, przestrzegania jej prawa do wyboru, szczęścia i samostanowienia o sobie. W płaszczyźnie trzeciej, oświacie proponuje się zamianę strategii restrykcji centrum władczego wobec społeczeństwa z pomocą reform szkolnictwa na strategię substytucji, czyli otwarcia się oddolnych, lokalnych, twórczych działów organicznych w szkole, ponownie uwłaszczonej przez rodziców, upodmiotowionej przez nauczycieli i studentów, prowadzącej do udziału w otwartym i praworządnym społeczeństwie.

F. Januszkiewicz uważa, że szkolnictwo wyższe można usprawnić i będzie ono przystosowane do zmian społecznych, jeżeli:

•    Będzie ono ważnym ogniwem kształcenia ustawicznego, którego istotą winien być dobrowolny wybór dalszej drogi samokształcenia i samodoskonalenia. Ma ono służyć nie tylko kształtowaniu coraz doskonalszego pracownika, ale przede wszystkim coraz pełniejszego, wszechstronnego i lepszego człowieka,

•    Ugruntuje się na stałe zróżnicowany system studiów wyższych. Aktualnie studia wyższe to stacjonarne licencjackie i magisterskie i stacjonarne zawodowe,

•    Szybko i dobrze przygotowujemy edukacyjny program przystosowawczy przed wejściem Polski do zjednoczonej Europy. Obok ewidentnych już osiągnięć w tej dziedzinie, jakie odnotowujemy w naszym kraju, należy więcej uwagi poświęcić aktom prawnym dotyczących edukacji oraz funkcjonowania nauk społecznych. [Kwieciński 1993, s. 19-20].

Wielu autorów, a wśród nich J. Orczyk, coraz częściej wskazuje na aspekt ekonomiczny wykształcenia. W państwach zachodnich politykę wydatków na kształcenie traktuje się nie tylko jako ważny instrument sterowania szkolnictwem, ale i rozwojem społeczno-gospodarczym. W gospodarce rynkowej ukończenie uczelni łączy się z awansem materialnym. Wartość wykształcenia zależy od możliwości wykorzystania kwalifikacji,

9