8107620350

tych względów należy przede wszystkim określić:

•    Szybkość nagrzewania, która związana jest z przewodnością cieplną a ta ze składem chemicznym stali. Stale stopowe posiadają mniejszą przewodność cieplną od stali węglowych, dlatego nagrzewa się je wolniej. W ten sposób unika się deformacji i zmian

wymiarowych wywołanych naprężeniami cieplnymi i strukturalnymi. Niezależnie od gatunku stali również wolniej nagrzewa się przedmioty o złożonym kształcie.

•    Temperaturę, do której nagrzewa się przedmiot aby osiągnąć pełną lub częściową au steni zację stali.

•    Czas przetrzymywania przedmiotu w określonej temperaturze konieczny do pełnej przemiany fazowej, rozpuszczania węglików i uzyskania jednorodności chemicznej.

•    Szybkość chłodzenia w celu otrzymania struktury martenzytycznej. Wiąże się ona z wartością prędkości krytycznej hartowania i zależnym od niej wyborem ośrodka chłodzącego (np. powietrza, wody, oleju). Praktycznie unika się dużych szybkości chłodzenia jeśli to nie jest konieczne, gdyż podobnie jak w zabiegu nagrzewania w materiale powstają o znacznych wartościach, naprężenia cieplne i strukturalne.

1.2. Odpuszczanie

Drugą część ulepszania cieplnego stanowi odpuszczanie, jeżeli w wyniku hartowania uzyskano mikrostrukturę złożoną z martenzytu tetragonalnego i pewnej ilości austenitu szczątkowego (w stalach nadeutektoidalnych trzecim składnikiem strukturalnym jest cementyt) Obie te fazy są w nierównowadze (metastabilne) Mimo to są dość trwałe ponieważ procesy dyfuzyjne niezbędne dla powrotu do równowagi nic zachodzą w temperaturach normalnych. Chcąc uruchomić procesy dyfuzyjne należy je zaktywizować cieplnie co w praktyce znaczy podnieść temperaturę obrabianego elementu.

Odpuszczanie, norma cytowana wcześniej określa jako - „grzanie przedmiotu poddanego uprzednio hartowaniu do temperatury niższej od temperatury przemiany alotropowej i następne chłodzenie w celu otrzymania stanu bardziej stabilnego”.

Odpuszczanie polega na nagrzaniu uprzednio zahartowanego przedmiotu do temperatury niższej od temperatury przemiany eutektoidalnej i wytrzymaniu w tej temperaturze przez czas konieczny do zajścia przemiany, co prowadzi do usunięcia naprężeń oraz przemian wywołujących zmniejszenie twardości i wzrost plastyczności stali.

Proces ten można podzielić na stadia, w zależności od temperatury, w których dominują pewne zjawiska. Powodują one zmiany wymiarowe zahartowanej i odpuszczanej próbki stalowej co zostało wykorzystane do ich śledzenia na krzywej dylatometrycznej (rys. 15a). Zakresy temperaturowe poszczególnych stadiów zależne są od składu chemicznego i częściowo różnią się między sobą.

W zależności od zakresu temperatury zabiegu rozróżnia się odpuszczanie:

• Niskie 100-250°C

Poddaje się głównie narzędzia, które powinna cechować wysoka twardość i odporność