Teoria stosunków międzynarodowych 17
dotyczy rozziewu między licznymi moralnymi problemami obecnymi we współczesnych stosunkach międzynarodowych i relatywnym brakiem normatywnego teoretyzowania. Druga kwestia wskazuje przyczynę takiego stanu: mimo wzrostu zainteresowania problemami normatywnymi, znajduje ono wyraz w piśmiennictwie, które sytuuje się na obrzeżach głównych nurtów nauki o stosunkach międzynarodowych. Pomimo że większość problemów badawczych podejmowanych w NSM jest natury normatywnej, badacze unikają ich podejmowania, dążąc do zapewnienia swoim badaniom etykietek „obiektywne” i „naukowe”, co zwiększa na przykład, szanse ich publikacji w dominujących w dyscyplinie czasopismach12.
Terry Nardin wiedzę teoretyczną rozumie jako z definicji odległą od faktualnych uwarunkowań i tym samym bieżących spraw. To oddalenie umożliwia formułowanie różnych sposobów rozumienia. Teoretyk odnajduje relacje między ideami abstrachowanymi z nieustannie zmieniającej się rzeczywistości. W tym znaczeniu teoria powstaje jako dążenie do odpowiedzi na pytania dotyczące problemów praktycznych. Teoretyk stawia problem w określonych przez siebie ramach, wybiera język, jakim posługuje się, i przesłanki, na których opiera dyskusję. Teoria polityczna wnosi swój wkład do rozwiązywania problemów praktycznych, zachowując dystans od spraw bieżących13. Celem teoretyka międzynarodowej sprawiedliwości nie jest opis polityki. Jest nim wyjaśnianie i nadawanie spójności znaczeniu sprawiedliwości w kontekście międzynarodowym. Na jakiej podstawie może jeden kraj usprawiedliwiać użycie siły przeciwko drugiemu? Na jakiej podstawie kraje bogate są zobligowane do udzielania pomocy biednym? Czy można wskazać zasady sprawiedliwej wojny i międzynarodowej dystrybutywnej sprawiedliwości, oparte na wspólnych podstawach i będące sprawiedliwymi? Kiedy interwencja w wewnętrzne sprawy innego suwerennego państwa jest usprawiedliwiona? Jak powinniśmy traktować uchodźców poszukujących azylu w naszym kraju? Czy korporacje międzynarodowe mają prawo wykorzystywać odmienne standardy moralne i prawne istniejące w różnych częściach świata? Co powinniśmy zrobić wobec nierównego rozkładu bogactwa? Jaka jest nasza moralna odpowiedzialność wobec przyszłych pokoleń w związku ze stanem środowiska naturalnego? To są pytania do teoretyka międzynarodowej sprawiedliwości14. Polityczne ideologie
12 Ibidem, s. 604.
13 T. Nardin, International Political Theory and the Question ojJustice, „International Affairs” 2006, vol. 82, nr 3, s. 449.
14 Ibidem, s. 449-450; E. Lachapelle, op.cit., s. 604-605.