8299307850

Teoria stosunków międzynarodowych 13

wiam propozycję odpowiedzi w postaci tezy o potrzebie stworzenia teorii społecznej łączącej „wewnętrzność” i „międzynarodowość” i propozycję konkretnego rozwiązania w postaci teorii nierównego i połączonego rozwoju.

TEORIA POLITYCZNA STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH

w 1979 ROKU UKAZAŁA się książka Charlesa Beitza zatytułowana Political Theory and International Relations będąca „samotnym głosem” wskazującym NSM konieczność zajęcia się problemem normatywnej TPSM. Beitz zgadzał się z diagnozą przedstawioną przez M. Wighta o braku TPSM¹. Jednak nie akceptował podziału wprowadzonego przez Wighta, wyrażającego się rozumieniem teorii politycznej jako refleksji nad dobrym życiem w państwie i teorii międzynarodowej jako dyskursu o stosunkach między suwerennymi państwami, których najważniejszym celem jest przetrwanie, a w konsekwencji tezy o braku możliwości istnienia teorii międzynarodowej. Beitz podjął próbę pokazania, że TPSM jest możliwa i wskazał jej punkt wyjścia w postaci kantowskiego kosmopolitanizmu w opozycji do „międzynarodowego sceptycyzmu” i koncepcji „moralności państw”². „Międzynarodowym sceptycyzmem” Beitz określał stanowisko zajmowane przez realistów politycznych wątpiących w możliwość stosowania standardów moralnych w polityce międzynarodowej. W konsekwencji postulował odrzucenie kulturowego relatywizmu głoszącego niemożliwość uniwersalnych standardów w świecie złożonym z kulturowo różnych państw. Odrzucał również tezę zawartą w koncepcji racji stanu jako postępowania wykluczającego możliwość kierowania się rządzących w swoim postępowaniu zasadami moralnymi. Odrzucał wreszcie tezę, że w anarchicznych stosunkach międzynarodowych kierowanie się zasadami moralnymi jest niemożliwe. Beitz uznawał za dysfunkcjonalną dychotomię konstruowaną w dyscyplinie między empiryczną i normatywną teorią. Uznając ten rozdział za sztuczny i wskazując na zmiany, jakie dokonały się w „realnych” stosunkach międzynarodowych, postulował konieczność zadawania pytań, które tradycyjnie stawiała teoria polityczna, również w odniesieniu do stosunków międzynarodowych. Koncepcję „moralności państw” Beitz wiązał z nowożytną tradycją prawa naturalnego i sposobem myślenia prezentowanym w dziełach twórców koncepcji prawa międzyna-

1

   M. Wight, Why is There No International Theory?, [w:] Diplomatic Investigations: Essays in the Theory of International Politics, red. H. Butterfield, M. Wight, London 1966, s. 17-34.

2

   C.R. Beitz, Political Theory and International Relations, Princeton 1979, s. 9.