Zasada demokracji
Demokracja jako wartość UE - art. 2 TUE;
Pokojowa Nagroda Nobla dla UE - 12.10.2012 - za „wkład w działania na rzecz pokoju i pojednania, demokracji i praw człowieka, prowadzone w Europie od ponad sześćdziesięciu lat”;
Nowy Tytuł II TUE (art. 9-12) - Postanowienia o zasadach demokratycznych;
Powiązana z obywatelstwem i niedyskryminacją (równością) - art. 9 TUE o Wprow adzono obow iązek UE równego traktow ania jej obywateli;
Demokracja przedstawicielska jako zasada funkcjonowania UE - art. 10 TUE
o Demokracja przedstawicielska - ludność danego obszaru reprezentowana we władzach; o Parlament Europejski wybierany bezpośrednio od 1979, a wcześniej PE tworzyli parlamentarzyści krajowi (rodowód nie-bezpośredni). Od 1979 - wybory powszechne do PE; o Pe najważniejszy z punktu widzenia zasady demokracji organem - PE nośnikiem demokracji; o Rola PE zmieniała się w spektakularny sposób [najpierw tylko wyrażanie opinii > wybór parlamentarzystów w wyborach powszechnych, realna władza ustawodawcza (dzielona)]; o Teza, że demokracja realizowana w' PE i w Radzie Europejskiej (przedstawiciele rządów państw członkowskich) - kontrowersyjne;
o A co z Komisją Europejską? Komisja w prawie europejskim jest widziana, jako organ unijny - są przedstaw icielami państw, nie mogą w państwach pełnić żadnych funkcji. Komisja to jest organ, który nie reprezentuje państw , a jest organem unijnym i jest organem Unii. Nie w olno Komisarzom reprezentować interesów narodowych;
Prawo obywateli uczestnictwa w życiu demokratycznym UE (wybory, prawo inicjatywy ustawodawczej); Otwartość, przejrzystość działania UE (także art. 15 TFUE - jawność obrad PE i Rady, dostęp do dokumentów); Konsultacyjny udział obywateli w działaniu instytucji UE - art. 11 ust. 1-3;
Europejska Inicjatywa Obywatelstwa (Inicjatywa ustawodawcza) - art. 11 ust. 4 o Do instytucji można zawsze napisać, uzyskamy odpowiedź;
o Często są ogłaszane konsultacje publiczne pewnych projektów' aktów prawnych i pewnych zagadnień; o 11 ust. 4 - „europejska inicjatywa obywatelska” - lmln obywateli Unii, mających obywatelstwo znacznej; liczby państw członkowskich, zwrócenie się do Komisji Europejskiej.
■ Co jeżeli 1 min będzie zebrany? KE uznaje, że nie jest zobowiązana takiej inicjaty wy podjąć, musi tylko rozpatrzyć projekt, ale są sytuacje, kiedy nie musi dalej procedować - np. kiedy projekt nie dotyczy zagadnień będących w zakresie regulacji prawa unijnego. Albo projekt może dotyczyć ale KE może odmówić. Ale czy tając przepis - literalnie wydaje się, że po zebraniu 1 min KE jest zobowiązana procedować z projektem.
■ Prawie wyłączną inicjatywę ustawodawczą ma Komisja Europejska http://ec.europa.eu/citizens-initiative/ - program pomagający zbierać podpisy, jest np. projekt o prawie dostępu do wody. Żaden jeszcze projekt nie zakończył się zebraniem 1 min podpisów
o Partie polityczne w PE wyrazem naszego udziału w życiu polity czny m Unii
Nie jest obowiązkow a konsultacja przy akcie prawa unijnego, ale często jest poddaw ana pod dy skusję
Zasada demokracji
Udział parlamentów narodowych - art. 12 TUE (lista uprawnień parlamentów' narodowych);
Udział w przyjmowaniu prawa pierwotnego;
Udział w przyjmowaniu prawa wtórnego (kontrola zasady pomocniczości);
Kompetencje informacyjne i kontrolne
o Parlamenty krajowe po traktacie z Lizbony otrzymały kompetencje odrzucenia zmian Traktatów; o Zmiana traktatu polega na przyjęciu kolejnego traktatu - przyjęty przez wszystkie państwa członkowskie, a potem ratyfikowana;