OPRACOWANIE: URSZULA MAA
EK
WIEDZA O SPOA
ECZEC
STWIE
Arkusz I
Czas pracy 120 minut
Instrukcja dla zdajÄ…cego
1. Proszę sprawdzić, czy arkusz zawiera 20 stron. Ewentualny brak należy zgłosić
przewodniczącemu zespołu nadzorującego.
2. Proszę uważnie czytać wszystkie polecenia.
3. Odpowiedzi trzeba zapisywać czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy każdym
zadaniu.
4. Należy pisać tylko długopisem (piórem) w kolorze czarnym. Nie można używać ołówka.
5. Nie wolno używać korektora.
6. Błędne zapisy należy wyraz
nie przekreślić. Nie wolno poprawiać na zapisanej już treści.
Wszelkie notatki należy sporządzać tylko w brudnopisie, który nie będzie oceniany.
7. Obok każdego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, które można uzyskać za
jego poprawne rozwiÄ…zanie.
Życzymy powodzenia!!!!
Ogólna punktacja/ wpisuje egzaminator (nauczyciel sprawdzający pracę):
Nr zadania Suma
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Maksymalna
liczba 2 1 6 2 4 1 5 7 13 3 1 3 3 4 2 5 4 14 80
punktów
Uzyskana
liczba
punktów
Zadanie 1 (2 pkt)
Wyjaśnij zamieszczone poniżej pojęcia wpisując w miejsce kropek odpowiednie definicje.
NIEZAWISA
OŚĆ S
DZIOWSKA
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
OBYWATELSKIE NIEPOSA
USZEC
STWO
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
OPINIA PUBLICZNA
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
ÅšRODKI MASOWEGO PRZEKAZU
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2 (1 pkt)
Przyporządkuj pojęcia wpisując odpowiednią literę do danego typu kultury politycznej.
A) Obywatele dążą do zdobycia pełnej wiedzy na temat polityki i są gotowi aktywnie
uczestniczyć w życiu publicznym, popierają jedne rozwiązania, a zwalczają inne.
Aktywność obywateli przejawia się zarówno na poziomie lokalnym, jak i
państwowym.
B) Ludzie na ogół nie interesują się polityką i nic o niej nie wiedzą. Uważają również, że
nie ma ona wpływu na ich życie i nie może wprowadzić w nim, żadnych pozytywnych
zmian.
C) W społeczeństwach istnieje duża świadomość istnienia władzy politycznej i tego, że
ma ona znaczenie na życie obywateli. Mimo, tej wiedzy obywatele są bierni i nie
próbują wpływać na życie publiczne.
Kultura polityczna:
- zaściankowa ........
- podporządkowana (poddańcza) ........
- uczestniczÄ…ca ........
Zadanie 3 (6 pkt)
Zapoznaj się z zamieszczonymi poniżej fragmentem raportu CBOS  Polacy wobec
bezrobocia w swoim miejscu zamieszkania (zróżnicowania terytorialne) Warszawa styczeń
2005, a następnie odpowiedz na pytania.
2
Materiał 1
1) W jakich województwach są najbardziej krytyczne opinie o lokalnym rynku pracy?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Co może być powodem takich postaw badanych? Wymień dwa.
...................................................................................................................................................
3
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
2) W jakich województwach są najmniej krytyczne opinie o lokalnym rynku pracy?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Co może być powodem takich postaw badanych? Wymień dwa.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
3) Jakie skutki społeczne pociąga za sobą bezrobocie? Wymień cztery.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Zadanie 4 (2 pkt)
Uzupełnij poniższy tekst wpisując odpowiednie informacje w miejsce kropek.
Historia demokracji zaczyna się w starożytnej Grecji, gdzie na przełomie VI i V w. p.n.e. w
wielu .................. odebrano władzę tyranom i próbowano zaprowadzić rządy ludu. W Atenach
najwyższą władzą było zbierające się regularne na agorze .....................................................,
w którym mogli uczestniczyć wszyscy dorośli obywatele, jednak praw politycznych nie miały
kobiety, osiedli cudzoziemcy oraz niewolnicy.
..................................................... podejmowało najważniejsze decyzje polityczne, a
wykonywanie jego postanowień należało do ................................. Ateńczycy bardzo duże
znaczenie przykładali do równości, dlatego nawet większość urzędów była obsadzana w
drodze losowania.
Rzymianie poszli inną drogą niż Ateńczycy i uważali, że wszyscy obywatele powinny mieć
zapewniony udział w rządzeniu, to jednak zasadnicze znaczenie w sprawowaniu władzy miał
................... opierający swoje działanie na rozbudowanym systemie prawa. W rzymskiej
republice istniało także................................................. Sami Rzymianie uważali, że ich ustrój
ma charakter mieszany, ponieważ zawiera zarówno elementy demokracji, jak i arystokracji.
Zadanie 5 (4 pkt)
Część A
Po przeczytaniu zamieszczonego poniżej fragmentu tekstu (Materiał nr1) wykonaj polecenia.
Materiał 1
Ilekroć wskutek biegu wypadków koniecznym się staje dla jakiegoś narodu, by zerwał więzy
polityczne łączące go z innym narodem i zajął wśród potęg ziemskich oddzielną i
równorzędną pozycję, do której upoważniają go prawa natury i jej Bóg, wówczas szacunek
należny ludzkości wymaga, aby naród ten podał powody, które zmuszają go do oddzielenia
siÄ™.
4
Uważamy za oczywiste następujące prawdy: że wszyscy ludzie stworzeni zostali równymi, że
Stwórca obdarzył ich pewnymi nienaruszalnymi prawami, że do praw tych należy życie,
wolność i swoboda ubiegania się o szczęście, że dla zabezpieczenia tych praw wyłonione
zostały wśród ludzi rządy, których sprawiedliwa władza wywodzi się ze zgody rządzonych, że
zawsze, gdy jakaś forma rządu uniemożliwia osiągnięcie tych celów, naród ma prawo taki
rząd zmienić lub obalić i powołać nowy, opierając go na takich zasadach i organizując jego
władzę w taki sposób, jaki naród ten uzna za najbardziej odpowiedni dla osiągnięcia
bezpieczeństwa i szczęścia.
1) Cytowany fragment to (podkreśl prawidłową odpowiedz
):
a) Konstytucja 3 Maja,
b) Deklaracja Niepodległości,
c) Konstytucja Stanów Zjednoczonych,
d) Powszechna Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela.
Odpowiedz w oparciu o przeczytany powyżej tekst dokumentu.
2) Jakie niezbywalne prawa człowieka zostały wymienione w powyższym dokumencie?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
3) W jakim celu zostaje powołany rząd?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
4) Jaka władza zdaniem twórców dokumentu jest władzą legalną?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Zadanie 6 (1 pkt)
Przyporządkuj odpowiednie dzieło do autora wpisując w miejsce kropek odpowiednią literę.
1)  Dwa traktaty o rzÄ…dzie
2)  O duchu praw
3)  Umowa społeczna
A) Charles L.de Montesquieu
B) John Locke
C) Jean Jacques Rousseau
1) .............; 2) .............; 3) .............;
Zadanie 7 (5 pkt)
Część A
Przyporządkuj prawa do poszczególnych kategorii, wpisując odpowiednią literę w miejsce
kropek.
Prawa osobiste: .......................
Prawa polityczne: .......................
Prawa gospodarcze (ekonomiczne): .......................
5
a) prawo do pracy; b) prawo do urlopu; c) zakaz tortur; d) prawo do petycji; e) prawo do
udziału w życiu publicznym; f) prawo do rzetelnego procesu sądowego.
Część B
Obok każdego z wymienionych artykułów Konstytucji RP dopisz jaki jest to rodzaj prawa:
- osobiste,
- polityczne
- społeczne
- kulturalne
Art. 38 Konstytucji RP
Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia.
prawo .................................
Art. 57 Konstytucji RP
Każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w
nich.
prawo ...................................
Art. 73 Konstytucja RP
Każdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania
ich wyników, wolność nauczania a także wolność korzystania z dóbr kultury.
prawo .....................................
Art. 75 Konstytucji RP
WÅ‚adze publiczne prowadzÄ… politykÄ™ sprzyjajÄ…cÄ… zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych
obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa
socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego
mieszkania.
prawo.....................................
Zadanie 8 (7 pkt)
Część A
Wymień, jakie prawa przysługują mniejszością narodowym w Polsce. Podaj trzy przykłady.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Część B
Zbadaj prawdziwość poszczególnych zdań wpisując w miejsce kropek Prawda (P) lub Fałsz
(F).
1) Spośród mniejszości narodowych żyjących w Polsce najliczniejszą grupę stanowią
Ukraińcy........
6
2) Mniejszość niemiecka zamieszkuje w Polsce głównie województwa opolskie i
śląskie........
3) Mniejszość białoruska zamieszkuje w Polsce przede wszystkim województwa
południowo- wschodnie..........
4) NajliczniejszÄ… grupÄ… etnicznÄ… podczas Spisu Powszechnego w 2002 roku okazali siÄ™
Kaszubi.........
5) Podczas Spisu Powszechnego 173,2 tys. obywateli RP określiło (zadeklarowało), że są
ÅšlÄ…zakami.........
6) Przeprowadzony w 2002 roku Spis Powszechny definiował narodowość jako deklarowaną
(opartą na subiektywnym odczuciu) cechę indywidualną każdego człowieka, wyrażającą
jego związek emocjonalny (uczuciowy), kulturowy lub genetyczny (ze względu na
pochodzenie rodziców) z określonym narodem........
7) Grupą etniczną są zamieszkali w Polsce Romowie, którzy są rozsiani po całym kraju.........
8) Według deklaracji osób objętych Spisem Powszechnym w 2002 roku, na ogólną liczbę
obywateli Polski 15% stanowią osoby innej narodowości niż polska.........
Część C
Wpisz w tabelę po dwa argumenty  za i  przeciw większym prawom dla mniejszości
narodowych w państwie.
Większe prawa dla mniejszości narodowych w państwie
ARGUMENTY ZA ARGUMENTY PRZECIW
1) ............................................................... 1) ...............................................................
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
2) ............................................................... 2) ...............................................................
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
Zadanie 9 (13 pkt)
Część A
Zapoznaj się z zamieszczonymi poniżej materiałami i wykonaj polecenia.
 Samoidentyfikacje i duma narodowa Polaków CBOS Warszawa paz
dziernik 2004r.
7
Materiał nr 1
Materiał nr 2
8
1) Jacy sÄ… zdaniem badanych:
a) Europejczycy w porównaniu z Polakami?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
b) Polacy w porównaniu z Europejczykami?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Materiał nr 3
2) Z kim lub czym Polacy czuli się najbardziej związani? (Z jaką społecznością?)
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
3) O ile zmalało poczucie identyfikacji badanych ze swoim regionem (krainą) w 2004r. w
stosunku do 2003r.?
..........................................................................................................................................
Co może być tego powodem? Wymień dwa.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
9
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Materiał 4
4) Kto z badanych najczęściej identyfikuje się:
a) ze społecznością lokalną?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
b) z całym krajem?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
10
Zadanie 10 (3 pkt)
Wpisz w miejsca kropek pojęcia, które charakteryzują poszczególne opisy (definicje).
A) Nieoficjalny zapis przebiegu
posiedzeń Sejmu, przeznaczony do
...........................................................
użytku wewnętrznego w Kancelarii
Sejmu, drukowany niezwłocznie po
zakończeniu obrad Sejmu.
B) Wydawnictwo rządowe, w którym
ogłaszane są: ustawy, rozporządzenia,
...........................................................
umowy międzynarodowe, oświadczenia
rzÄ…dowe. Akty te nabierajÄ… mocy
prawnej po upływie czternastu dni od
dnia opublikowania.
C) Przemówienie nowego Prezesa Rady
Ministrów na posiedzeniu Sejmu,
...........................................................
zawierające wykładnię programu
działania Rządu oraz propozycję jego
składu osobowego.
D) Wydawnictwo rzÄ…dowe, (dziennik
urzędowy), w którym ogłaszane są
...........................................................
uchwały Sejmu, Rady Ministrów,
zarządzenia naczelnych władz
państwowych.
E) Ustawa określająca organizację i tryb
...........................................................
przeprowadzenia wyborów.
F) Powtórzenie głosowania dokonywane
w przypadku, gdy wynik głosowania
budzi uzasadnione wątpliwości; wniosek
może być zgłoszony wyłącznie na
posiedzeniu, na którym odbyło się
głosowanie; Sejm o tym rodzaju
...........................................................
głosowania rozstrzyga na pisemny
wniosek co najmniej 30 posłów;
powtórzeniu głosowania nie podlegają
jedynie wyniki głosowania imiennego.
11
G) Uchwalony przez Sejm, akt prawny
rangi uchwały, określający organizację
...........................................................
wewnętrzną i porządek prac Sejmu, tryb
powoływania i działalność jego
organów, jak również sposób
wykonywania konstytucyjnych i
ustawowych obowiązków organów
państwowych wobec Sejmu.
Zadanie 11 (1 pkt)
Uzupełnij dwa poniższe fragmenty Konstytucji RP
Art. 154.
1. Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministrów, który proponuje skład
Rady Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje Prezesa Rady Ministrów wraz z
pozostałymi członkami Rady Ministrów w ciągu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia
Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów i odbiera przysięgę od członków
nowo powołanej Rady Ministrów.
2. Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta
Rzeczypospolitej, przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o
udzielenie jej ................................................ [...]
Art. 226.
1. Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego przedkłada
Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie
zadłużenia państwa.
2. Sejm rozpatruje przedłożone sprawozdanie i po zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby
Kontroli podejmuje, w ciągu 90 dni od dnia przedłożenia Sejmowi sprawozdania, uchwałę o
udzieleniu lub o odmowie udzielenia Radzie Ministrów ........................................
Zadanie 12 (3 pkt)
Zapoznaj się z zamieszczonymi poniżej materiałami i wykonaj polecenia.
 OCENY SYTUACJI GOSPODARCZEJ KRAJU I ÅšWIATA ORAZ MATERIALNYCH
WARUNKÓW BYTU W 22 KRAJACH CBOS Warszawa styczeń 2005.
Materiał nr 1
12
W jaki sposób badani oceniają:
a) gospodarkę światową?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
b) stan gospodarki swojego kraju?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
c) sytuacjÄ™ materialnÄ… swojej rodziny?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Zadanie 13 (3 pkt)
Po zapoznaniu siÄ™ z fragmentem Raportu ze Spisu Powszechnego 2002r. pochodzÄ…cymi ze
strony internetowej Głównego Urzędu Statystycznego odpowiedz na zamieszczone poniżej
pytania.
Tabela 1. Stan i struktura ludności według wieku w latach 1988 i 2002
Ludność w wieku
produkcyjnym
poproduk-
(mężczyz
ni 18-64, kobiety 18-59 lat)
cyjnym
przed-
nie-mobilnym (mężczyz
ni
Wyszczególnienie Ogółema)
produk-
(mężczyz
ni 65 lat
cyjnym
mobilnym
razem 45-64 lata, i więcej,
(0-17 lat)
(18-44 lata)
kobiety 60 lat
kobiety 45-59
lat) i więcej)
W TYSI
CACH
2002 Ogółem 38230,1 8850,7 23625,7 15241,2 8384,5 5749,1
Miasta 23610,4 4974,2 15169,8 9560,6 5609,2 3462,4
WieÅ› 14619,7 3876,5 8455,9 5680,6 2775,3 2286,7
1988 Ogółem 37879,1 11310,3 21803,7 15167,7 6636,0 4734,8
Miasta 23175,1 6769,4 13801,4 9703,8 4097,6 2585,3
WieÅ› 14704,0 4540,7 8002,3 5463,9 2538,4 2149,5
w odsetkach
Ogółem 2002 100,0 23,2 61,8 39,9 21,9 15,0
1988 100,0 29,9 57,6 40,1 17,5 12,5
Miasta 2002 100,0 21,1 64,2 40,5 23,7 14,7
1988 100,0 29,2 59,6 41,9 17,7 11,2
13
WieÅ› 2002 100,0 26,5 57,9 38,9 19,0 15,6
1988 100,0 30,9 54,5 37,2 17,3 14,6
a) W dalszym podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym wieku (4,5 tys. w 2002 r. oraz 30 tys. w
1988 r.)
Porównaj strukturę wieku ludności Polski ze Spisów Powszechnych przeprowadzonych w
2002 i 1988 roku. Podaj trzy różnice na poparcie tezy:
Wyniki spisów 2002 i 1988 w zakresie struktury wieku ludności różnią się znacząco.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Zadanie 14 (4 pkt)
Przeczytaj fragmenty artykułu pochodzącego ze strony internetowej Gazety Wyborczej i
odpowiedz na pytania zamieszczone pod tekstem.
Segregacja klasowa w polskich szkołach
Adam Leszczyński 05-07-2004, ostatnia aktualizacja 06-07-2004 07:31
Do publicznych szkół wkracza segregacja - biją na alarm socjologowie i pedagodzy. Dzieci z
biednych rodzin są traktowane gorzej niż dzieci z rodzin zamożnych. To bomba podłożona
pod polskÄ… demokracjÄ™! [...]
Dobre publiczne szkoły to instytucja, która zajmuje się dystrybucją deficytowego dobra -
darmowej edukacji na wysokim poziomie. Nic dziwnego, że selekcji towarzyszą patologie. y
le
jednak, że spotykamy je niemal na każdym etapie edukacyjnej wędrówki.
Przyjrzyjmy im się bliżej na przykładzie dwóch sześciolatków Pawła i Gawła. Paweł mieszka z
rodzicami w dużym mieszkaniu na nowym osiedlu z ochroną i podziemnym garażem. Jego
rodzice mają wyższe wykształcenie i dobrze zarabiają. Ojciec Gawła jest bezrobotnym
mechanikiem po zawodówce. Razem z matką, sprzątaczką w biurowcu, mieszkają w
zdewastowanym bloku z wielkiej płyty.
Apartheid w podstawówce
Paweł i Gaweł trafiają do tej samej publicznej podstawówki. Rodzice Gawła nie mają
wyboru, a rodzice Pawła co prawda dobrze zarabiają, ale spłacają duży kredyt mieszkaniowy
i nie stać ich na płacenie kilkuset złotych miesięcznie za niepubliczną szkołę. Paweł umie już
14
czytać i mówi trochę po angielsku, bo chodził do dobrego przedszkola. Rodzice Gawła nie
mieli pieniędzy na takie luksusy.[...]
Inny mechanizm selekcji to tzw. klasy pakietowe. Do pierwszej "a" trafiają dzieci, których
rodzice płacą za dodatkowe zajęcia z angielskiego, plastyki, muzyki i informatyki. Do
pierwszej "b" - te, których rodzice płacą tylko za informatykę.
- A do klasy "c" przyjmuje się te dzieci, których rodziny, jak powiedział mi jeden z
dyrektorów, "nie interesują się ich edukacją" - opowiada dr Murawska.
- Dzieci świetnie wiedzą, kto należy do gorszej, a kto do lepszej klasy - dodaje dr Murawska. -
Tym z rodzin o niższym statusie społecznym mówi się już na wstępie: jesteś gorszy, głupszy,
mniej potrafisz. Dla dziecka to dramat. Automatycznie obniżają się jego aspiracje i
motywacja.
Pamiętają państwo naszych dwóch sześciolatków? Paweł trafił do "klasy pakietowej": miał
zajęcia z informatyki, angielskiego i ekstra wf. Gaweł w klasie "c" odbębniał lekcje, a potem
bawił się na podwórku.[...]
Drogi Pawła i Gawła rozeszły się w gimnazjum. Paweł trafił do dobrej, publicznej szkoły, a
potem do liceum ogólnokształcącego. Gaweł z trudem przeszedł przez test gimnazjalny.
Ponieważ rodzice bardzo chcieli, aby się uczył - i miał bardziej udane życie niż oni - poszedł
do liceum zawodowego. [...]
Finał dramatu, w którym decydują się szanse życiowe Pawła i Gawła, odbywa się podczas
przyjmowania na wyższe uczelnie. Paweł w liceum został zwycięzcą olimpiady, co dało mu
wolny wstęp na elitarne studia międzywydziałowe. Gaweł z trudem zdał maturę. Pod presją
rodziny poszedł na marketing w jednej z prywatnych wyższych uczelni - do "wyższej szkoły
czegoś i czegoś", jak nazwał je jeden z socjologów, z którymi rozmawiałem. Na czesne
składały się z emerytur babcie Gawła.[...]
Paweł - być może z pomocą rodziców - dostanie dobrą pracę. Gaweł zostanie jednym z tysięcy
licencjatów z dyplomem, który nie pomoże mu nawet dostać posady sprzedawcy w
supermarkecie. Być może będzie myślał o emigracji - ale raczej tylko myślał[...]. Z szacunków
UKIE wynika, że do 2006 r. liczba Polaków na zachodnich rynkach pracy wzrośnie ledwie o
100 tys. osób. Reszta zostanie w kraju, a ich podsycone przez studia aspiracje do wyższego
statusu społecznego pozostaną niespełnione.
1) Jakie są wg autora artykułu przejawy  segregacji klasowej w polskich szkołach?
Wymień dwa przykłady.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
2) Zajmij stanowisko w sprawie równości szans dla młodych w polskim systemie edukacji.
Odpowiedz
uzasadnij.
..........................................................................................................................................
15
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Zadanie 15 (2 pkt)
Uzupełnij tabelę przyporządkowując odpowiednią literę (cel działalności) do jednej z dwóch
organizacji.
Amnesty International Polska Akacja Humanitarna
.......................... ..........................
a) pomoc humanitarna dla ofiar konfliktów i wojen; b) pomoc dla dzieci z najbiedniejszych
rodzin z Polski; c) zniesienie kary śmierci; d) rzetelność procesów karnych, szczególnie tych
o podłożu politycznym; e) propagowanie idei humanitaryzmu w ramach programów edukacji
humanitarnej; f) uwolnienie więz
niów sumienia pod warunkiem, że nie używali przemocy.
Zadanie 16 (5 pkt)
Odpowiedz na poszczególne pytania i wpisz odpowiednie informacje w miejsce kropek.
TRYBUNAA
KONSTYTUCYJNY
1) Z ilu sędziów składa się Trybunał Konstytucyjny?
.........................................................................................................................................
2) Kto wybiera sędziów Trybunału Konstytucyjnego?
.........................................................................................................................................
3) W jakich sprawach orzeka Trybunał Konstytucyjny? Wymień dwa przykłady.
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
TRYBUNAA
STANU
1) Kto ponosi odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu? Podaj trzy podmioty.
.........................................................................................................................................
2) Jakie kary może wymierzyć Trybunał Stanu? Wymień trzy przykłady.
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
1) Jak nazywa siÄ™ obecny Rzecznik Praw Obywatelskich w Polsce?
...............................................................................
2) Kto powołuje Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce?
...............................................................................
Zadanie 17 (4 pkt)
Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej fragmentem badań i scharakteryzuj najbardziej
zadowolonych i nie z życia Polaków. Odpowiedz w wyznaczonym pod tabelą miejscem.
16
 POZIOM SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ POLAKÓW W LATACH 1994  2004
CBOS Warszawa styczeń 2005.
Materiał nr 1
17
Najbardziej zadowoleni z życia Polacy to:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Najmniej zadowoleni z życia Polacy to:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 18 (14 pkt)
Zostałeś(-aś) poproszony(-a) o zabranie głosu w szkolnej debacie na temat:
Bezrobocie i jego skutki w moim regionie. Dlatego przygotuj pisemny zapis Twojego
wystąpienia, w którym przedstawisz swoje stanowisko w tej sprawie. Na poparcie swoich
argumentów wykorzystaj między innymi materiały zamieszczone w arkuszu, a także wiedzę
pochodzÄ…cÄ… z innych z
ródeł.
Pamiętaj aby uwzględnić różne aspekty problemu tj.: społeczne, ekonomiczne
(gospodarcze), polityczne. Pamiętaj także, o właściwej formie wypowiedzi.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
18
 ......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
19
Brudnopis
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
20
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA
ARKUSZ I (80 pkt)
Schemat punktowania
Numer
Model odpowiedzi
Zasady przyznawania Punkty
zadania
punktów za zadanie
1 Niezawisłość sędziowska  jedna z podstawowych 1 pkt za zdefiniowanie 2 pkt
zasad (zasada konstytucyjna) państwa prawa, dwóch pojęć.
zgodnie z którą sędzia podlega tylko ustawie. Max 2 pkt.
Dlatego rozpatrując konkretną sprawę sędzia,
powinien być wolny od wszelkich nacisków ze
strony przedstawicieli władzy państwowej.
Obywatelskie nieposłuszeństwo są to te działania
obywateli, które otwarcie naruszają normy prawne
istniejące w danym państwie, po to, aby zwrócić
uwagę władz na niesprawiedliwość jakiegoś prawa, a
także wymusić jego zmianę. Obywatelskie
nieposłuszeństwo zakłada działanie bez użycia
przemocy.
Opinia publiczna to wyrażane publicznie poglądy
obywateli dotyczące istotnych problemów
społecznych i politycznych. Najczęściej za głos
opinii publicznej uznajemy stanowisko zajmowane
przez większość obywateli. W państwie
demokratycznym opinia publiczna ma wyjÄ…tkowo
duże znaczenie i dlatego politycy przy
podejmowaniu decyzji muszą zawsze brać ją pod
uwagÄ™.
Åšrodki masowego przekazu inaczej mass media to
prasa, radio, telewizja i Internet. OpierajÄ… siÄ™ one na
masowym (na wielka skalÄ™) sposobie przekazywania
informacji i odgrywają bardzo ważną rolę społeczną,
jak i politycznÄ…. ZbierajÄ… i rozpowszechniajÄ…
informacje dotyczące istotnych problemów życia
politycznego, kształtują opinię publiczną i kontrolują
poczynania rządzących. Często nazywane są czwartą
władzą.
Należy uznać inne odpowiedzi zgodne z
rzeczywistością i świadczące o rozumieniu pojęć.
2 Kultura polityczna: 1 pkt za trzy 1 pkt
- zaściankowa B poprawnie wskazania
- podporządkowana (poddańcza) C
- uczestniczÄ…ca A
3 1) warmińsko-mazurskie, kujawsko- 1 pkt za wskazanie 6 pkt
pomorskim. dwóch województw;
Powody: mała urbanizacja województw; 1 pkt za podanie
przewaga terenów rolniczych; wskazane dwóch przyczyn.
rejony sÄ… to obszary, gdzie zlikwidowano
państwowe gospodarstwa role; obszary gdzie
intensywnie przebiegał proces
restrukturyzacji; mało ofert pracy dla
21
bezrobotnych; jedne z najbiedniejszych
województw w Polsce.
2) opolskim, śląskim, wielkopolskim, 1 pkt za wskazanie
mazowieckim i pomorskim trzech województw;
Powody: wysoka urbanizacja województw; 1 pkt za podanie
rozwinięty sektor usług, szczególnie wokół dwóch przyczyn.
dużych aglomeracji; obszary gdzie jest
nasilona emigracja zarobkowa z innych
regionów; bogate województwa;
Należy uznać inne powody niż podane, o ile są
zgodne z rzeczywistością.
3) pauperyzacja społeczeństwa; ograniczony 1 pkt za podanie
albo wręcz zahamowany awans społeczny, dwóch przyczyn.
szczególnie dla dzieci pochodzących z Max 2 pkt.
rodzin, w których rodzice są bezrobotni;
silne rozwarstwienie społeczne; zamykanie
się struktur społecznych; wzrost
przestępczości; marginalizacja społeczna
osób, których dotknęło bezrobocie;
dziedziczenie statusu bezrobotnego; bariery
edukacyjne; rozwój patologii społecznych;
radykalizacja nastrojów społecznych; silne
wpływy partii populistycznych, barak
poglądów środka.
Należy uznać również inne poprawne odpowiedzi.
4 Historia demokracji zaczyna się w starożytnej Grecji, Za poprawne 2 pkt
gdzie na przełomie VI i V w. p.n.e. w wielu polis wypełnienie 3
odebrano władzę tyranom i próbowano zaprowadzić informacji 1 pkt; za
rządy ludu. W Atenach najwyższą władzą było pięć 2 pkt.
zbierajÄ…ce siÄ™ regularne na agorze Zgromadzenie
Ludowe, w którym mogli uczestniczyć wszyscy
dorośli obywatele, jednak praw politycznych nie
miały: kobiety, osiedli cudzoziemcy oraz niewolnicy.
Zgromadzenie Ludowe podejmowało najważniejsze
decyzje polityczne, a wykonywanie jego
postanowień należało do Rady Pięciuset. Ateńczycy
bardzo duże znaczenie przykładali do równości, że
nawet większość urzędów była obsadzana w drodze
losowania.
Rzymianie poszli inną drogą niż Ateńczycy i
uważali, że wszyscy obywatele powinny mieć
zapewniony udział w rządzeniu, to jednak zasadnicze
znaczenie w rządzeniu miał Senat opierający swoje
działanie na rozbudowanym systemie prawa. W
rzymskiej republice także istniało Zgromadzenie
Ludowe. Sami Rzymianie uważali, że ich ustrój ma
charakter mieszany, ponieważ zawiera zarówno
elementy demokracji, jak i arystokracji.
22
5 1) b) Deklaracja Niepodległości 0  1 pkt 4 pkt
2) wszyscy ludzie mają prawo do: życia, 0  1 pkt
wolności i dążenia do szczęścia.
3) Rola rządu jest ograniczona i powołany jest 0  1 pkt
on do zabezpieczenia naturalnych praw
człowieka.
4) Władza legalna jest to, która oparta jest na 0  1 pkt
zgodzie rzÄ…dzÄ…cych.
6 1) B; 2) A; 3) C; 0  1 pkt 1 pkt
7 Część A Po 1 pkt za dwa 3 pkt
właściwe
Prawa osobiste: c, f
przyporzÄ…dkowania;
Prawa polityczne: d, e
max 3 pkt.
Prawa ekonomiczne, socjalne: a, b
Część B Za dwa poprawne 2 pkt
wskazania 1 pkt; za
art. 38 prawo osobiste cztery 2 pkt.
art. 57 prawo polityczne
art. 73 prawo kulturalne
art. 75 prawo społeczne
8 Część A Za podanie jednego 7 pkt
1) swoboda posługiwania się językiem prawa 1 pkt; max 3
ojczystym w życiu prywatnym i publicznym, pkt
2) swoboda zakładania i utrzymywania
własnych instytucji, stowarzyszeń
oświatowych, kulturalnych i religijnych;
3) swoboda ustanawiania i utrzymywania
niezakłóconych kontaktów między
członkami mniejszości narodowej w obrębie
swojego kraju, jak również kontaktów
poprzez granice z obywatelami innych
państw, z którymi łączy ich wspólne
pochodzenie narodowe, dziedzictwo
kulturowe i religijne;
4) zapewnienie należącym do mniejszości
narodowej obywatelom przez państwo, w
którym mieszkają możliwości nauczania
języka ojczystego lub w ich języku
ojczystym,
5) poszanowanie prawa osób należących do
mniejszości narodowej do skutecznego
uczestnictwa w sprawach publicznych.
Część B 1pkt za 4 poprawne
Prawda: 2; 5; 6; 7. wskazania;
Fałsz: 1; 3; 4; 8. za 8  2 pkt
Część C Za dwa argumenty
argumenty za: jeden za, jeden
szersze prawa dla mniejszości narodowych nie dają przeciw 1 pkt. Max 2
im uprzywilejowania, ale pozwalajÄ… na faktycznÄ… pkt.
realizację ich praw; szersze prawa dla mniejszości
narodowych pozwolÄ… im na faktyczne uczestnictwo
23
w życiu publicznym; większe prawa dla mniejszości
pozwolą na stworzenie im szans, jak większości
obywateli;
argumenty przeciw:
prawa powinny być równe dla wszystkich obywateli
bez wyróżniania kogokolwiek; państwa czasami nie
jest stać na to aby finansować edukację obywateli, a
tym bardziej nie jest je stać na przeznaczanie
dodatkowych środków na realizowanie praw
mniejszości narodowych; specjalne prawa dla
pewnych grup mogą spowodować wzrost niechęci i
ksenofobię np. dla mniejszości narodowych;
Należy uznać również inne argumenty zgodne z
rzeczywistością.
9 zadanie 1 13 pkt
a) Za wskazanie 2
Zdaniem badanych, Europejczycy w porównaniu z określeń 1 pkt; max 2
Polakami są: (1)bardziej tolerancyjni (2)nowocześni, pkt.
(3)schludni, (4)odpowiedzialni, (5)zdyscyplinowani i
(6)przedsiębiorczy.
b)
Polakom nieco więcej respondentów niż Za wskazanie 2
Europejczykom przypisuje: (1)pracowitość, choć zależności 1 pkt. Max
jednocześnie (2)lenistwo jest dwukrotnie częściej 2 pkt.
wskazywane jako cecha Polaków niż
Europejczyków, (3)nadużywanie alkoholu (53%
wskazań, gdy dla Europejczyków 18%).
Należy uznać inne odpowiedzi zgodnie z
rzeczywistością.
zadanie 2
(1)Ponad połowa Polaków identyfikuje się ze
społeczność lokalną (miejsce zamieszkania). Za wskazanie 1
(2)Niemal co piąty badany z całym krajem, Polską, zależności 1 pkt. Max
natomiast co siódmy - ze swoim regionem. 2 pkt.
zadanie 3
O 5 punktów procentowych (26,3%) 0  1 pkt.
powody:
(1)lokalne spory polityczne, (2)afery, (3)bezrobocie, Za wskazanie dwóch
(4)słabe wyniki ekonomiczne, (5)trudna sytuacja powodów 1 pkt; max
polityczna regionu, (6)brak perspektyw i szans. 2 pkt.
Należy uznać inne powody zgodne z
rzeczywistością.
zadanie 4
a) ze społecznością lokalną częściej identyfikują się: Za wskazanie dwóch
(1)kobiety, (2)osoby najstarsze (65 lat i powyżej), powodów 1 pkt; max
(3)mieszkańcy wsi i (4)małych miast, badani z 2 pkt.
(5)wykształceniem podstawowym lub
(6)zawodowym
24
b) z całym krajem częściej identyfikują się: Za wskazanie dwóch
(1)mężczyz
ni, (2)mieszkańcy średnich i (3)dużych powodów 1 pkt; max
miast, mający (4)wyższe wykształcenie. 2 pkt.
10 A) Dariusz; B) Dziennik Ustaw; C) Expose; D) Za dwie poprawne 3 pkt
Monitor Polski; E) Ordynacja Wyborcza; F) wskazania 1 pkt; za 4
Reasumpcja GÅ‚osowania; G) Regulamin Sejmu; 2 pkt; za 7  3 pkt.
11 Art. 154. 0  1 pkt 1 pkt
1. Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa
Rady Ministrów, który proponuje skład Rady
Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje
Prezesa Rady Ministrów wraz z pozostałymi
członkami Rady Ministrów w ciągu 14 dni od dnia
pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji
poprzedniej Rady Ministrów i odbiera przysięgę od
członków nowo powołanej Rady Ministrów.
2. Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od dnia
powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej,
przedstawia Sejmowi program działania Rady
Ministrów z wnioskiem o udzielenie jej wotum
zaufania. [...]
Art. 226.
1. Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od
zakończenia roku budżetowego przedkłada Sejmowi
sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz
z informacją o stanie zadłużenia państwa.
2. Sejm rozpatruje przedłożone sprawozdanie i po
zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby Kontroli
podejmuje, w ciągu 90 dni od dnia przedłożenia
Sejmowi sprawozdania, uchwałę o udzieleniu lub o
odmowie udzielenia Radzie Ministrów
absolutorium.
12 1) (1)Większość badanych z 22 krajów 1 pkt za wskazanie 3 pkt
pesymistycznie ocenia światową gospodarkę. jednego z
(2)W 13 krajów respondenci uważają, że argumentów. Max 1
stan gospodarki światowej pogarsza się. pkt.
Mieszkańcy tylko 6 krajów uważają, że stan
gospodarki świata jest coraz lepszy.
2) Obywatele zaledwie 9 państw odpowiedzieli, 0  1 pkt
że stan gospodarki ich kraju jest coraz
lepszy, w 10 krajach oceniają, że się
pogarsza.
3) Tylko w 14 krajach bezwzględna większość 0  1 pkt
respondentów wyraża pozytywne opinie na
temat sytuacji materialnej swoich rodzin.
Należy uznać inne odpowiedzi zgodne z
rzeczywistością.
13 (1)W Spisie z 2002 udział ludności w wieku 0-17 lat Za wskazanie jednego 3 pkt
w ogólnej populacji wynosił 23,2% gdy w 1988 roku argumentu z listy 1
25
prawie 30% (liczba osób w wieku do 17 lat pkt. Max 3 pkt.
zmniejszyła się o prawie 2,45 mln osób-2459,6 tys.),
co jest efektem niskiego wskaz
nika urodzeń w latach
90-tych. (2)Szczególnie duża różnica dotyczy
ludności miejskiej - spadek o ponad 8 punktów
procentowych, zaÅ› na wsi  spadek o ponad 4 punkty
procentowe.
(3)W stosunku do 1988 roku wzrosła zarówno
liczebność (o ponad 1,8 mln osób) jak i odsetek (o
4,2 punktu) ludności w wieku produkcyjnym.
(4)Przy czym, grupa wieku mobilnego (18-44 lata)
pozostała prawie bez zmian, a istotnie zwiększyła się
liczba (o 1748 tys. osób) i odsetek (o 4,4 punktu)
grupy ludności w wieku produkcyjnym niemobilnym
(45-64 lata mężczyz
ni oraz 45-59 lat kobiety).
(5)Zwiększył się także  do 15,0% (tj. o 2,5 punktu
procentowego)  udział ludności w wieku
poprodukcyjnym (w 1988 r. wynosił 12,5%). (6)W
stosunku do poprzedniego spisu liczba osób w wieku
emerytalnym wzrosła o ponad 1 mln.
Należy też uznać inne argumenty zgodne z
rzeczywistością.
14 1)podział na klasy już w szkole podstawowej, dla Za wskazanie jednego 4 pkt
dzieci z rodzin bogatszych i biedniejszych; pryzkłądu z listy 1
(2)stosowanie podziału na klasy (szkoły pkt; max 2 pkt
podstawowe) dla uczniów, których rodzice mają
środki (pieniądze) na dodatkowe zajęcia i nie
(najczęściej dzieci z rodzin najuboższych i tych,
gdzie rodzice są bezrobotni); (3)uczniowie, którzy
chodzą do klas  słabszych nie mają póz
niej szans na
lepsze gimnazja, ponieważ słabiej zdają testy na
zakończenie; (4)sytuacja powiela się, gdy uczniowie
przechodzą po gimnazjum do szkoły
ponadgimnazjalnej (np. liceum).
Należy również uznać inne odpowiedzi zgodne z
rzeczywistością.
2 pkt
2) Za zajęcie stanowiska 1 pkt; za przytoczenie
dwóch argumentów na jego poparcie 1 pkt.
15 Amnesty International: c; d; f. 1 pkt za trzy poprawne 2 pkt
Polska Akacja Humanitarna: a; b; e. wskazania, za 6  2
pkt.
16 TRYBUNAA
KONSTYTUCYJNY 5 pkt
1) Z ilu sędziów składa się Trybunał Odpowiedz

Konstytucyjny? prawidłowa na pytanie
15 1 i 2  1 pkt.
2) Kto wybiera sędziów Trybunału
Konstytucyjnego?
Sejm
3) W jakich sprawach orzeka Trybunał Za podanie 2
Konstytucyjny? Wymień dwa przykłady. przykładów z listy 1
Bada zgodność: ustaw i umów pkt.
26
międzynarodowych z konstytucją, ustaw z
ratyfikowanymi za zgodÄ… Sejmu umowami
międzynarodowymi, pozostałych przepisów
prawa z ustawami i umowami
międzynarodowymi; z konstytucją celów
działania partii politycznych; rozpatruje
spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi
organami państwa oraz skargi konstytucyjne.
TRYBUNAA
STANU
1) Kto ponosi odpowiedzialność przed Za podanie trzech
Trybunałem Stanu? Podaj trzy podmioty. przypadków 1 pkt.
Prezydent, premier, ministrowie, w pewnych
przypadkach posłowie i senatorowie.
2) Jakie kary może wymierzyć Trybunał Stanu? Za podanie trzech
Wymień trzy przykłady. przykładów 1 pkt.
Utrata czynnego i biernego prawa
wyborczego; utrata zajmowanego
stanowiska; zakaz zajmowania stanowisk
kierowniczych w organach państwowych i
organizacjach społecznych; utratę orderów i
odznaczeń oraz zdolność ich uzyskania; karę
z kodeksu karnego (pozbawienie wolności,
ograniczenie wolności itd.), jeżeli czyn
popełniony przez osobę oskarżoną przed TS
był przestępstwem.
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
1) Jak nazywa siÄ™ obecny Rzecznik Praw Odpowiedz

Obywatelskich w Polsce? prawidłowa na pytanie
Andrzej Zoll 1 i 2  1 pkt.
2) Kto powołuje Rzecznika Praw
Obywatelskich w Polsce?
Sejm za zgodÄ… Senatu
17 Do najbardziej zadowolonych należą: (1)ucząca się Za wskazanie dwóch 4 pkt
młodzieży, uczniowie i studenci (85% zadowolonych przypadków z listy 1
i 0 niezadowolonych), (2)badani żyjący w dobrych pkt; max 2 pkt
warunkach materialnych (odpowiednio: 86% i 0),
(3)pracujący na własny rachunek poza rolnictwem i
pracownicy umysłowi niższego szczebla
(odpowiednio: po 84% i 0), a także (4)kadra
kierownicza i inteligencja (81% i 5%) oraz (5)ludzie
najlepiej sytuowani (80% i 6%).
Do najmniej usatysfakcjonowanych należą w Polsce: Za wskazanie dwóch
(1)renciści (42% zadowolonych i 9% przypadków z listy 1
niezadowolonych) i emeryci (odpowiednio: 52% i pkt; max 2 pkt
9%); (2)osoby o złej sytuacji materialnej, czyli
negatywnie oceniajÄ…cy kondycjÄ™ swoich gospodarstw
domowych (43% i 12%) i (3)najgorzej sytuowani,
(4)o najniższych dochodach na osobę w rodzinie
(50% i 8%); (5)osoby z podstawowym
wykształceniem (49% i 10%) oraz (6)bezrobotni
(51% i 8%).
18 Do oceny wystąpienia należy zastosować 14 pkt
następujące kryteria:
27
1) Jasno sformułowane stanowisko 0 - 1 pkt
2) Uzasadnienie stanowiska w postaci argumentów
przemawiajÄ…cych na jego rzecz z
uwzględnieniem wymienionych w poleceniu
aspektów tego problemu:
A) społecznych 0  2 pkt
B) politycznych 0  2 pkt
C) ekonomicznych (gospodarczych) 0  2 pkt
3) Właściwie wykorzystanie materiałów z arkusza. 0  2 pkt
4) Stopień preswazyjności wypowiedzi (zwroty 0  3 pkt
retoryczne, siła przekonywania)
5) Zgodność formy wypowiedzi z sytuacją 0  2 pkt
komunikacyjnÄ….
OPRACOWANIE: URSZULA MAA
EK
© CENTRUM EDUKACJI OBYWATELSKIEJ
©
©
©
28