OGÓLNE ZALECENIA PROFILAKTYCZNE
Zapobieganie wadom wymowy. Wady wymowy określane inaczej jako dyslalia,
manifestowane są opuszczaniem, zastępowaniem lub zniekształcaniem dz
więków mowy, np.
dziecko mówi safa  zamiast szafa, jowej zamiast rower, czy wsuwa język między zęby
podczas wymowy głoski  s w wyrazie słońce. Zalecenia, które warto stosowad, aby
zapobiegad zaburzeniom wymowy to:
1. Mówienie do dziecka w sposób wyraz
ny, z dbałością o staranną dykcję, czytanie
mu, granie z nim w różne zabawy językowe.
2. Zadbanie, by dziecko miało różne okazje do dwiczeo aparatu mowy  zabawy
w robienie różnych szalonych min przed lustrem  gimnastykowanie buzi i języka.
3. Dbanie o sprawnośd języka, warg dziecka  także przyuczanie go do tzw. dorosłego
sposobu gryzienia, żucia i połykania.
4. Zadbanie o zdrowe uzębienie i prawidłowy zgryz dziecka  w razie wątpliwości
należy skonsultowad się ze stomatologiem lub/i ortodontą.
5. Zwrócenie uwagi na to, w jaki sposób dziecko oddycha, jeśli ma nawyk oddychania
przez usta  należy skonsultowad je z lekarzem laryngologiem.
6. Zaobserwowanie, w jaki sposób dziecko reaguje na dz
więki  w razie wątpliwości
wskazane jest skorzystanie z konsultacji audiologicznej (badanie słuchu).
7. Jeśli wymowa dziecka odbiega od wymowy jego rówieśników należy jak najszybciej
skonsultowad siÄ™ z logopedÄ….
Zapobieganie zaburzeniom płynności mowy we wczesnym dzieciostwie (jąkaniu
się). Wiele małych dzieci przechodzi przez okres, kiedy mają problemy z płynnym
mówieniem. Zazwyczaj to zjawisko samoistnie ustępuje. U niektórych dzieci jednak
utrzymuje się lub nawet nabiera na sile. Objawy jąkania, które warto skonsultowad
z logopedÄ… to:
·ð wielokrotne powtarzanie dz
więków lub sylab na początku słów, np.  ba-ba-ba-
babcia ,
·ð zablokowanie na starcie mowy, np.  & b! alon ,
·ð zatrzymywanie siÄ™ w ciÄ…gu mówienia (napiÄ™te pauzy),
·ð przeciÄ…ganie dz
więków, np.  sssamochód ,
·ð problemy z oddechem,
·ð dodatkowe nienaturalne ruchy ciaÅ‚a zwÅ‚aszcza w obrÄ™bie twarzy, szyi, ramion
(tzw. współruchy, np. mrużenie oczu, napinanie mięśni twarzy),
Opracowanie: Barbara Jeziorczak, Katarzyna Węsierska, Bogumiła Wilk
Strona
1
OGÓLNE ZALECENIA PROFILAKTYCZNE
·ð zdenerwowanie i niepokój dziecka lub uÅ›wiadomienie sobie przez nie, że coÅ› z jego
mowÄ… jest nie w porzÄ…dku.
Najprostsze sposoby na wspieranie dziecka, gdy ma problemy z utrzymaniem
płynności w mowie to:
1. dawanie mu czasu na mówienie, nie ponaglanie go, nie przerywanie mu, nie
poprawianie jego niepłynnych wypowiedzi,
2. zadbanie, by dziecko miało uregulowany, spokojny tryb życia,
3. jeżeli otoczenie dziecka (rodzice/opiekunowie) lub ono samo niepokoją się tym, jak
mówi dziecko, należy jak najszybciej skonsultowad się z logopedą.
Najważniejsze sposoby zapobiegania rozwinięciu się zaburzeo płynności mowy to:
1. Osoby dorosłe  z bezpośredniego otoczenia dziecka powinny promowad zasady
dobrej komunikacji (mówid do dziecka odpowiednio głośno i wyraz
ne, utrzymywad
kontakt wzrokowy, mówid po kolei  nie przerywad sobie nawzajem itd.).
2. Dorośli powinni byd idealnym modelem mówcy dla dziecka  świecić przykładem,
zgodnie z zasadą: jakim głosem przemówisz, takim otrzymasz odpowiedz
!
3. Należy okazywad dziecku cierpliwośd i wyrozumiałośd.
4. Nie należy wywierad presji na dziecko, należy unikad komentowania sposobu, w jaki
dziecko wypowiada siÄ™.
Zapobieganie zaburzeniom w opanowywaniu języka. Zaburzenia języka to:
·ð problemy ze zrozumieniem wypowiedzi innych osób,
·ð problemy z poprawnym budowaniem słów i zdao,
·ð maÅ‚y zasób sÅ‚ownictwa lub problemy ze znalezieniem odpowiednich słów,
·ð nieumiejÄ™tnoÅ›d prowadzenia rozmowy, np. ciÄ…gÅ‚e przerywanie innym, trudnoÅ›d
w utrzymaniu kontaktu wzrokowego podczas rozmowy, przyjmowanie zbyt bliskiej
pozycji ciała wobec osoby, z którą się rozmawia,
·ð trudnoÅ›d w dopasowywaniu wypowiedzi do adresata lub sytuacji  użycie
nieodpowiedniego sposobu komunikowania siÄ™  nieadekwatnego do rangi
słuchacza lub sytuacji,
·ð problemy z czytaniem i pisaniem.
Opracowanie: Barbara Jeziorczak, Katarzyna Węsierska, Bogumiła Wilk
Strona
2
OGÓLNE ZALECENIA PROFILAKTYCZNE
Sposoby na zapobieganie zaburzeniom językowym u dzieci:
1. Mówienie do dziecka, rozmawianie z nim, opowiadanie i czytanie mu.
2. Nabywanie przez rodziców i opiekunów wiedzy na temat procesu rozwoju mowy
i języka oraz sposobów stymulowania go.
3. Higieniczny tryb życia kobiet w ciąży.
4. Zapinanie pasów w samochodzie oraz korzystanie z kasku podczas jazdy na rowerze
lub na nartach, aby zapobiec urazom mózgu.
5. Obserwacja, a w razie wątpliwości kontrola słuchu dziecka. W razie
zaobserwowania opóz
nieo w nabywaniu języka jak najwcześniejsza konsultacja
u logopedy.
U dorosłych zaburzenia językowe często są wywołane przez udar lub urazy mózgu. W
związku z tym profilaktyka w tym wypadku to przede wszystkim zredukowanie czynników
ryzyka udaru, takich jak palenie papierosów, wysokie ciśnienie krwi (także zadbanie o
zabezpieczenie głowy podczas uprawiania sportów, by zapobiec urazom mózgu).
Zapobieganie zaburzeniom głosu. Zasady higieny głosu dotyczą nas wszystkich,
jednak szczególne ważne jest, by przestrzegały ich osoby na co dzieo zawodowo posługujące
się głosem. Najważniejsze zasady higieny głosu to:
1. Unikanie krzyku, mówienia  podniesionym głosem , tj. stosowania tzw. twardego
ataku dz
więku.
2. Unikanie mówienia w pomieszczeniach zapylonych, przegrzanych, w miejscach,
w których się przemawia wskazane jest utrzymywanie wilgotności powietrza
w granicach 45 65 %, przy temperaturze okoÅ‚o 18 21°C.
3. Częste wietrzenie tych pomieszczeo.
4. W czasie długich wystąpieo picie niegazowanych płynów, zwłaszcza, gdy pojawia
się  uczucie suchości w gardle .
5. Niepalenie papierosów.
6. Opanowanie techniki właściwej emisji głosu.
7. Dbanie o dobrą kondycję całego ciała.
Opracowanie: Barbara Jeziorczak, Katarzyna Węsierska, Bogumiła Wilk
Strona
3