Do logopedy z nieprawidłowym napięciem mięśniowym?
Mirosława Rządzka neurologopeda
Metoda R. Castillo Moralesa w terapii logopedycznej.
Wielokrotnie wspominała Pani w cyklicznych artykułach, że współczesna terapia logopedyczna
nie opiera się jedynie na usprawnianiu wymowy czyli artykulacji.
Zdecydowanie tak ! Tym zajmowała się tzw. logopedia szkolna. Obecnie rosnąca ilość zaburzeń
mowy wymaga szerokiej wiedzy z zakresu:
" profilaktyki zaburzeń mowy;
" wczesnej pracy z dzieckiem (wczesna interwencja od urodzenia - dotyczy dzieci ze stwierdzonymi
po urodzeniu deficytami i zespołami wad wrodzonych i in);
" pracy z dzieckiem z zaburzoną funkcją pokarmową narządów mowy-ssaniem, połykaniem,
żuciem);
" pracy z dzieckiem w zakresie wspomagania rozwoju mowy (dzieci z opóz
nionym bądz

zaburzonym rozwojem mowy);
" usprawniania zaburzonej płynności mowy (jąkanie, giełkot);
" usprawniania funkcji mowy w przypadku jej utraty bądz
zaburzenia (afazje, dyzartrie powstałe w
wyniku udaru czy wypadku);
" nauki mowy przełykowej u pacjentów po usunięciu krtani;
" pracy z dziećmi i osobami niedosłyszącymi i głuchymi;
" usprawniania mowy pod względem dykcyjnym, emisyjnym (osoby publiczne-politycy, księża,
dziennikarze, lektorzy).
Ogromna różnorodność !
Tak, takie zróżnicowanie zagadnień zmusza nas, logopedów do ciągłego kształcenia się i
poszukiwania nowych metod wspomagania logoterapii. To metody należy dostosować do pacjenta,
nigdy odwrotnie.
A jaką metodę wspomagającą Pani stosuje najczęściej?
Jedną ze skuteczniejszych metod jest koncepcja lecznicza neurologa R. Castillo-Moralesa, zwana
ustno-twarzową terapią regulacyjną (uttr). Jest ona z powodzeniem stosowana między innymi przy
zaburzeniach u dzieci z zaburzonym ssaniem, połykaniem, oddychaniem, mową. Polega na
oddziaływaniu na mięśnie zaangażowane w proces mowy:
" mięśnie oddechowe;
" mięśnie kontrolujące ustawienie głowy;
" mięśnie twarzy;
" mięśnie jamy ustnej;
" klatki piersiowej
poprzez odpowiednie oddziaływania terapeutyczne.
Jakie i jak jest to odczuwane przez pacjentów?
Są to głównie techniki manualne, polegające na masażu wibracyjnym, delikatnym rozciąganiu,
ugniataniu, rozcieraniu i głaskaniu mięśni w dokładnie określonych punktach, zwanychpunktami
neuromotorycznymi. Pozwala to unormować napięcie wymienionych grup mięśni. Masaż jest
delikatny, daje wrażenie relaksu, a dzieci szczególnie lubią elementy wibracji.
W jakich przypadkach stosuje się tę metodę?
Przede wszystkim u niemowląt, u których dość wcześnie można zaobserwować symptomy
nieprawidłowego napięcia mięśni (wiotkości czy spastyki) już w pierwszych miesiącach życia,
kiedy dziecko nie domyka ust, ma trudności z uchwyceniem piersi przy karmieniu, prawidłowym
ssaniem, połykaniem i nadmiernym ślinieniem. Szczególnie dzieci ze stwierdzonymi
nieprawidłowościami rozwojowymi powinny być poddane systematycznym masażom wg uttr. Jest
ona wówczas stosowana jako uzupełnienie tak znanych metod jak np. metoda Vojty czy metoda
Bobathów. Najlepsze efekty osiąga się właśnie u niemowląt ze względu na plastyczność mózgu, ale
dobre efekty przynosi również u dorosłych pacjentów z porażeniem połowiczym twarzy,
porażeniem nerwu trójdzielnego, co wiąże się najczęściej z trudnościami w domykaniu ust,
jedzeniem itp.
Jakieś przeciwskazania?
Nie powinno się metody C. Moralesa stosować u osób dotkniętych stanami zapalnymi i
alergicznymi skóry, węzłów chłonnych, postępującym zanikiem mięśniowym, tętniakami,
niewyrównanymi wadami serca.
Co można powiedzieć o efektach tej metody?
Przy systematycznej pracy daje ona:
" kontrolę ruchów mimicznych twarzy, poprawia ich symetryczność,
" domyka szparę ustną i daje cofnięcie wysuniętego języka (dzieci z mózgowym porażeniem
dziecięcym, dzieci z syndromem Downa),
" poprawia ustawienie żuchwy względem szczęki dolnej (wspomaga leczenie ortodontyczne),
" wzmacnia mięśnie warg, języka, podniebienia miękkiego, ułatwia prawidłowe żucie i połykanie,
zapobiega niekontrolowanemu ślinieniu, czyli usprawnia również narządy mowy,
" usprawnia oddychanie nosem, wzmacnia tor oddychania brzusznego,
" poprawia komunikację werbalną i niewerbalną.
Jak każda z metod, wymaga jednak systematycznego usprawniania i wykonywania ćwiczeń,
odpowiednio dobranych do potrzeb pacjenta.
Dziękuję.