Pierwsza z nich to faza koncepcji. Sprowadza się ona od wyznaczenia ceny docelowej, zysku docelowego oraz kosztu dopuszczalnego dla określonego zadania. Wszystko to jest prezentowane w kontekście projektów publicznych. Drugą fazą rachunku kosztów docelowych jest faza realizacji. Na tym etapie wyznacza się wartości kosztu bieżącego i kwoty redukcji kosztów osiągalnych i nieosiągalnych. Zwieńczeniem całego procesu jest wyznaczenie kosztu docelowego osiągalnego dla projektu. Cały proces target cistnig, który został zaprezentowany w tym artykule, jest oparty na doświadczeniu własnym autora oraz doświadczeniu menedżerów z branży inżynierii środowiska i infrastruktury, z którymi współpracuje. Schemat ten powstał na bazie konkretnych problemów oraz praktycznych rozwiązań, które mogą być wykorzystywane w każdym przedsiębiorstwie prowadzącym działalnością operacyjną uplasowaną w kontekście zamówień publicznych.
2. Faza koncepcji rachunku kosztów docelowych
Rachunek kosztów docelowych w swej pierwszej fazie sprowadza się do wyznaczenia kosztu dopuszczalnego, rozumianego jako różnicę docelowej ceny oraz oczekiwanego przez przedsiębiorstwo zysku.1
Kd = Pd ~ %d
gdzie:
Kd - koszt dopuszczalny,
PD - cena docelowa,
ZD - zysk docelowa,
Należy pamiętać, gdyż jest to istotne w kontekście projektów z zamówień publicznych, że cena docelowa jest rozumiana jako ta wartość, którą klienci są w stanie ponieść za produkt spełniający ich określone oczekiwania.
a) Wyznaczanie ceny docelowej
Metoda kosztów docelowych wyznacza za punkt wyjścia w tej fazie ustalenie ceny docelowej. Dokonuje się tego za pomocą badań marketingowych, uwzględniając przede wszystkim uwarunkowania rynkowe produktu takie jak potrzeby i preferencje klientów, przewidywany popyt na określony produkt, cenową elastyczność popytu czy też strategie konkurentów.2 W tym kontekście można powiedzieć, że przedsiębiorstwo nie mając bezpośredniego wpływu na te uwarunkowania, jest swoistym biorcą ceny rynkowej. Najpopularniejsze metody ustalania ceny opierają się przede wszystkim na funkcjach, na cechach fizycznych produktu lub na cenach konkurencji.
Przy projektach pozyskiwanych z zamówień publicznych badania te będą się nieco różniły, co wynika z samego charakteru zamówień publicznych. Badania, które mają na celu ustalenie ceny docelowej, będą sprowadzały się do analizy wyników historycznych konkurów dla podobnych produktów czy usług. Dla swoistego porządku metodologicznego wprowadza się w tym momencie pojęcie ceny inwestorskiej fW3< która jest rozumiana jako ta wartość, którą inwestor publiczny pierwotnie przeznacza i jest w stanie ją ponieść za zakup określonego produktu. Charakterystyczne jest też to, że wartość ceny inwestora jest znana oferentom już przy ogłoszeniu o zamówieniu. Jest to regulowane przepisami prawa polskiego. Doświadczenie jednak wskazuje, co jest naturalnym
Por. A. Szychta, Target costing jako narzędzie strategicznej rachunkowości zarzgdczej, „Controlling i Rachunkowość Zarządcza w Firmie", 2001/1, s. 23.
Por. E. Nowak, Zaawansowana rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa 2003, s. 227 - 228.
W oparciu o własne doświadczenia.