8719220299

układu nerwowego, niesprawność motoryczna itd. Stąd też istnieje konieczność szczególnej pomocy i opieki nad takimi jednostkami. Jednak w tej zasadzie konieczne są 2 elementy: gotowość i umiejętność niesienia pomocy przez wychowawcę oraz gotowość przyjęcia jej przez wychowanka. Pomoc ta jednak nie powinna być wyrazem obowiązku instytucji, lecz powinna wypływać z odczuwanej troski o rozwój dziecka. A same środki wychowawcze, jakimi posługuje się wychowawca nie są tak ważne, jak sposób, w jaki on je stosuje, jaki ma stosunek do swego podopiecznego. Najistotniejszą rzeczą w procesie resocjalizacyjnym jest zaufanie, którym wychowanek musi obdarzyć swego wychowawcę. Dziecko niedostosowane społecznie musi zrozumieć, iż koniecznym jest przyjęcie pomocy od drugiej osoby (tu: wychowawcy). Aby doprowadzić do tego stanu, opiekun musi dobrze poznać swego podopiecznego, jego potrzeby a wszelkie działania i metody dostosować odpowiednio do tych potrzeb.

Zasada pomocy nie odnosi się tylko do okresu, w którym wychowanek przebywa w placówce resocjalizacyjnej. Po jej opuszczeniu dziecko czuje się zagubione, z trudem dostosowuje się do wymogów życia społecznego. Często nie może ono liczyć na wsparcie ze strony najbliższych, dodatkowo dochodzą nierzadko niekorzystne warunki środowiskowe. To wszystko sprzyja ponownej demoralizacji. Toteż w okresie postpenitencjarnym (po opuszczeniu placówki) pomoc jest jeszcze bardziej potrzebna. Zadanie to powinno być przejęte przez kuratorów sądowych, opiekunów społecznych oraz wszelkie inne organizacje społeczne.

3. Zasada indywidualizacji

Jest to powszechna zasada w wychowaniu. W resocjalizacji jest to bardzo ważne w przypadku, gdy odchylenia od normy postępowania są różne pod względem stopnia i jakości.

Aby wychowawca mógł zrozumieć zachowanie się dziecka, musi zrozumieć warunki, które znacznie wpłynęły na jego postawę. Dziecko nie kieruje się zrozumieniem sytuacji w swoim zachowaniu, lecz motywami, które są zależne od dotychczasowych odczuć i potrzeb. Nigdy wcześniej nie myśli ono nad słusznością swego czynu, nie działa tu niestety zasada „najpierw pomyśl, potem zrób”. Owszem, dziecko w momencie popełnienia zdrożnego czynu ma świadomość, iż nie jest on zgodny z normami społeczno- moralnymi, lecz mimo wszystko świadomość ta nie pełni roli czynnika hamującego. Tu więcej do powiedzenia mają wówczas czynniki wyzwalające działanie, takie jak popędy, nawyki, wczesne przeżycia i potrzeby dziecka. Dziecko popełniając czyn przestępczy nie dokonuje wartościowania na podstawie kryteriów etycznych, które zresztą są mu rzadko znane, skoro pochodzi ze środowiska, w którym przykład dały mu jednostki również wykolejone.

Często się również zdarza, ze dziecko planując czyn przestępczy (np. napad na kiosk lub inne działanie, wymagające wcześniejszego przygotowania) ma momenty, w których nachodzą go różnego rodzaju obawy, do głosu dochodzi świadomość niezgodności planowanego postępowania z normami społeczno- etycznymi. Jednak już w momencie wykonywania czynu, owa świadomość nie ma większego znaczenia. Zatem zostało udowodnione, że to nie stopień świadomości ma wpływ na dany czyn, lecz emocjonalny stosunek do określonej sytuacji lub przedmiotu działania. Toteż na pytania typu: „dlaczego to zrobiłeś?” pada odpowiedź: „chciałem mieć to, co inni mają”. Dowodzi to temu, jak mały jest wpływ procesów intelektualnych na wyzwolenie danego czynu. Ważniejsze są popędy oraz wszelkiego rodzaju emocje. A pod ich wpływem następuje ograniczenie funkcji myślowych, czego wynikiem są tzw. działania „krótkiego spięcia”, które są niezależne od woli sprawcy. I choć wie on, że dany czyn pociągnie za sobą przykre dla niego konsekwencje, mimo wszystko działa niezgodnie z ta świadomością.

-6-