8777948175

Pod koniec tygodnia, w sobotę, odbywa się następne zebranie spółdzielni uczniowskiej, w trakcie którego oceniane są prace wykonane w ciągu ostatnich dni przez wszystkie dzieci. Ocenia się również dyscyplinę, czystość, uspołecznienie. Wszystkie noty, ustalone zespołowo przez samych uczniów i nauczyciela, zaznaczane są na wykresie, co daje graficzny obraz pracy każdego ucznia (Lewin 1986; Semenowicz 1980).

Poza wspomnianymi wyżej zebraniami, raz w miesiącu organizuje się dłuższe spotkanie spółdzielni klasowej poświęcone zwłaszcza sprawom wychowawczym. Najwięcej materiału do omówienia dostarcza gazetka wychowawcza zawierająca trzy rubryki: krytykujemy - winszujemy - życzymy sobie. Dzieci mają do niej swobodny dostęp i wpisują swoje uwagi w odpowiedniej rubryce. Każdy taki wpis musi być podpisany imieniem i nazwiskiem, bowiem na zebraniu jego autor zobowiązany jest do dokładnego przedstawienia okoliczności zdarzenia, o którym informuje na łamach gazetki i podjęcia próby obrony swoich racji (Semenowicz 1980).

Rozważając charakterystyczne cechy pedagogiki Freineta, warto wspomnieć jeszcze o tzw. naturalnych metodach nauczania i wychowania. Są one konsekwencją jego oryginalnej koncepcji psychologicznej, w której kluczową rolę pełni pojęcie „wrażliwości na świat", jako specyficznie ludzkiej właściwości wczuwania się i odczuwania świata w całej jego złożoności. Zgodnie z tą teorią człowiek poznaje rzeczywistość nie tylko przez intelekt, ale i przez emocje i instynkty - a więc całą osobowością i w dużej mierze intuicyjnie, drogą stałych poszukiwań i ciągłego eksperymentowania, słowem - „szukając po omacku" (Lewin 1986). Pierwsze proste doświadczenia z biegiem czasu są oczywiście coraz bardziej systematyzowane i porządkowane według pewnych zasad metodycznych i naukowych, zawsze jednak proces poznawania świata przesiąknięty jest intuicją, wyczuciem i „doświadczeniami poszukującymi". Każda inna droga przyswajania informacji, zwłaszcza ta, którą preferuje szkoła tradycyjna, jest ograniczeniem potencjałów życiowych. Aby owe potencjały rozwijać i podtrzymywać należy w pracy z dzieckiem wziąć pod uwagę naturalne fazy jego rozwoju psychicznego. Warunek ten spełniają właśnie naturalne metody nauczania i wychowania, czyli takie, które „(...) odpowiadają naturalnym właściwościom i potrzebom dziecka" (za: Semenowicz 1980, s. 21).

Opisane wyżej elementy koncepcji pedagogicznej Freineta (swobodna ekspresja, rozwój samorządności uczniowskiej, wychowanie przez pracę czy wreszcie naturalne metody pracy z dzieckiem) stanowią o jej sensie, o jej wartości. W koncepcji tej poczesną rangę mają tzw. techniki Freineta, które niezbyt fortunnie utożsamia się z istotą jego poglądów pedagogicznych, podczas gdy są one jedynie pewnymi narzędziami czy formami realizacji oryginalnych założeń nauczania i wychowania. Do technik tych należą:

•    swobodne teksty połączone z gazetką klasową;

•    doświadczenia poszukujące, jako podstawa samodzielnej pracy;

•    planowanie pracy indywidualnej i zbiorowej przez uczniów pod kierunkiem nauczyciela oraz nowe formy oceny poprzez samokontrolę i samoocenę;

•    różnorodne formy ekspresji twórczej;

•    referaty i sprawności jako środek rozwijania zainteresowań uczniów;

•    korespondencja i wymiana międzyszkolna jako środek organizowania szerokich kontaktów społecznych;

•    spółdzielnia klasowa jako naturalna forma samorządności (Adamek 1997).

24