8748915667

Jerzy Młodziejowski.

NACHYLENIE DRZEW NA PÓŁWYSPIE HELSKIM.

(Z 1 ryciną w tekście).

Nachylenie drzew na półwyspie Helu zwraca uwagę każdego. Na pierwszy rzut oka z okien wagonu wydaje się, iż wszystkie drzewa nachylone są pod wpływem wiatrów nieomal w tym samym kierunku. Zbadaniem tego zjawiska zająłem się w lipcu 1928 roku z inicjatywy prof. dra St. Pawłowskiego.

W „Badaniach geograficznych nad Polską północno-zachodnią", zesz. 1, pojawiła się rozprawa o pochyleniu drzew na terenie Wielkopolski, pióra St. Pawłowskiego i śp. J. Zwierzyckiego.¹ Autorowie uzasadnili tam ważność zjawiska, jakiem jest pochylenie drzew pod wpływem długotrwałego działania wiatrów na pień drzewny.

Pomiary nachylenia drzew na półwyspie Helu robiłem w podobny sposób, jak śp. J. Zwierzyć ki. Przy najniższych gałęziach drzewa zawieszałem ciężki pion na milimetrowej grubości plecionym sznureczku. W miejscu zetknięcia się pionu z ziemią wbijałem patyk; mierzyłem długość sznurka pionowego i długość idealnej linji, łączącej pień przy ziemi z zatkniętym patykiem. Ta ostatnia linja była kierunkiem nachylenia pnia drzewnego. Z dwóch wyżej wymienionych pomiarów robiłem notatki, celem późniejszego obliczenia średniego kąta nachylenia pnia. Kierunek nachylenia pnia drzewnego oznaczałem przy pomocy kompasu Bezarda, notując go w stopniach. Należało też uwzględnić deklinację magnetyczną.

W wyżej opisany sposób pomierzyłem 92 drzewa, położone w równych mniej więcej odstępach 300—400 metrowych od nasady półwyspu aż do Jastarni i Boru.

Zdając sobie sprawę z konieczności wybierania drzew do tego celu odpowiednich, mierzyłem drzewa, rosnące o ile możności na skraju lasu. Takie drzewa nie podlegają wpływom ubocznym i specjalnym warunkom lokalnym. Napotkałem natomiast na inną, nieprzewidzianą przeszkodę.

Oto południowa-zachodnia część półwyspu rozszerza się wydatnie aż do dwóch i pół kilometra. Całe rozszerzenie „kosy" półwyspu jest gęsto zalesione. Tymczasem w zwartym lesie trudno o drzewa wydatnie w pewnym kierunku pochylone. (Rzecz jasna, że chodziło mi wyłącznie o pochylenie

1

St. Pawłowski i J. Z w i e r zy c k i: O pochyleniu drzew na terenie Wielkopolski. Badania geograficzne nad Polską północno-zachodnią. Zesz. I., Poznań 1926, str. 35—42.