8748916412

•    Szlem właśnie na stadion. Niedaleko zobaczyłem tłukących się ludzi. Ludzi wkoło było już dużo (...). Spojrzałem na zegarek, była już godzina rozpoczęcia meczu piłki nożnej;

•    Każdy uczeń posiada i wady i zalety, a każdy nauczyciel w inny sposób zachęca do nauki, jak też karze nas za złe zachowanie. Ale też żyjąc w tak dużej grupie ludzi i spędzając z grupą dużo czasu, pojawiają się problemy. Są jeszcze inne mniejsze sprawy, które dzieją się częściej np. zwykła szarpanina na ulicy. Te sprawy wymienione wyżej to niewiele, bo jest ich o wiele więcej.

Należy wyraźnie podkreślić, iż teksty, które odznaczały się większym bogactwem słownikowym i składniowym czy próbami operowania stylem publicystycznym, wskazywały na quasi-wypracowany kod wypowiedzi ich autorów⁶⁰. Kod ten, jak wiadomo, ma cechy formalne kodu wypracowanego, zaś cechy poznawcze zbliżone do kodu ograniczonego. Za jego powstanie odpowiedzialny jest między innymi sposób, typ kształcenia jak również wpływ środków masowego oddziaływania. Przykłady:

•    W ostatnim czasie niepokój, a często nawet przerażenie budzą nasilające się negatywne zjawiska agresji zwłaszcza wśród młodzieży, niejednokrotnie już doprowadziła ona do tragicznych skutków. Tak było też owego fatalnego dnia. Najpierw tajemniczy telefon do redakcji (...). Po chwili zawahania już szłem na miejsce.

(fragment reportażu D)

•    Jako baczny obserwator rzeczywistości doskonale wiem, czym jest codzienne życie ucznia. Zapewne znasz drogi czytelniku historię życia uczniów, poznaj teraz historię zawsze wytrwałego w dążeniu do celu żaka. Wolność czy szkoła, to jak być albo nie być!

(fragment felietonu D)

•    Warto podkreślić, iż problemem społecznym w Polsce nie są jednak ludzie, którzy głoszą ksenofobiczne, nacjonalistyczne poglądy. Bez wątpienia są nim słuchacze tych jakże antyhumanistycznych poglądów. Nawiązując w ten sposób do artykułu mojego poprzednika dodaję, iż 24% przez niego ankietowanych cechuje „silna wrogość" wobec ludzi.

(fragment artykułu publicystycznego D)

Przedstawione w tej części fragmenty tekstów niepoprawnych języko-wo-reprezentatywne dla obu grup badanych - zachęcają do szukania przyczyn niedostatków. Niewątpliwie można mówić przynajmniej o dwóch przyczynach. Pierwsza wiązała się z niskim poziomem języka otoczenia dziecka. Druga zaś

⁶⁰ M. Marody, Technologie intelektu: językowe determinanty uńedzy potocznej i ludzkiego działania, Warszawa 1987, s. 155-167. Kod, o którym mowa, dominował przede wszystkim w klasie D.

116