Obraz
5 (48)

współczesnych badań osobowości koncentruje się właśnie na różnicach między ludźmi, na ich opisywaniu i wyjaśnianiu. W sumie, choć problematyka różnic międzyosobniczych i cech wspólnych dla wszystkich ludzi należy do istotnych przedmiotów zainteresowań psychologii osobowości, to jednak dziedzina ta nie zaproponowała zbyt wielu kryteriów pozwalających na identyfikowanie najważniejszych różnic indywidualnych i ważnych cech gatunkowych oraz związków między tymi dwoma zbiorami (Cattel, Ey-senck, Goldberg, Gough, Norman, Wiggins).

Kryteria pozwalające uważać coś za część natury ludzkiej lub za ważną cechę gatunkową ważną w komunikacji należałoby sprecyzować explicite. Tymczasem na ogół jest tak, że ustalanie, czy coś należy czy też nie należy do zbioru cech, opiera się na niejawnych kryteriach. Dopóki się takich kryteriów otwarcie nie przyjmie, wszelkie teorie czy badania obracają się w kręgu pojęć ulubionych przez danego autora lub skonstruowanych na użytek danej teorii. Nie jest rzeczą możliwą, by podać tutaj listę potencjalnych kryteriów i właściwości. Dlatego omawiam krytycznie pewne propozycje często występujące implicite w dotychczasowych publikacjach. Komunikacja społeczna, podając walory przebiegu procesu komunikacyjnego, nie podważa teorii osobowości, lecz je analizuje, precyzuje i rozszerza. Dzięki temu zwykły człowiek ma możliwość zrozumienia samego siebie i innych ludzi, to z kolei pozwala mu na mniej lub bardziej adaptacyjne interakcje z innymi ludźmi. Omówimy teraz i przeanalizujemy wymienione aspekty osobowościowe, podkreślając związki komunikacji społecznej z każdym z nich.

5.1. EKSTRAWERTYZM

Ekstrawersja jest cechą osobowości charakteryzującą się pozytywnym stosunkiem do przedmiotu i skłonnością do uzewnętrzniania uczuć. Ekstrawertyk zwrócony jest ku światu zewnętrznemu, przenosząc swoje zainteresowania z podmiotu na przedmiot-„myśli, czuje i działa w związku z przedmiotem”. [Jacobi J.: Psychologia C. G. Junga, Warszawa 1993, s. 35].

Jest towarzyski, ma dar przyciągania do siebie ludzi i lubi się bawić. Dąży do emocjonalnej i intelektualnej wymiany z innymi ludźmi i znajduje w niej satysfakcję. Kieruje się normami uznawanymi przez kolektyw i zgodnymi z duchem czasu.

Ekstrawertyk żyje dniem dzisiejszym, ceni swój majątek i pozycję. Ciekawi go widzialny świat konkretnej, namacalnej rzeczywistości, jest entuzjastyczny i wylewny, emocjonalny i eks-presywny. Energia wprost go rozpiera, msza się, kręci, podskakuje i gestykuluje. Będzie się skłaniał do szybkiego, spontanicznego działania i łatwo podejmował decyzje. Jest optymistą i niemal wszystko wzbudza w nim entuzjazm.

Większość ekstrawertyków zachowuje się niesystematycznie i zwraca więcej uwagi na ogólne idee i pojęcia. Można ich określić jako ludzi „dużego formatu”, twórczych, marzycieli i wizjonerów. Ich umysł szuka wciąż nowych i ekscytujących możliwości. Nie zwracają uwagi na szczegóły i wykonują kilka zadań równocześnie, kończąc je w nierównomiernych odstępach czasu. Segmentując większe fragmenty informacji, ogarniają całokształt, prezentując całościową analizę.

Ponieważ ekstrawertyk jest pełen energii i entuzjazmu, zwykle pociąga za sobą i inspiruje innych do działania, sprawiając ponadto, iż czynią to z radością. Biorąc pod uwagę przedstawioną wyżej charakterystykę, można pokusić się o stwierdzenie, że ludzie o postawie ekstrawertycznej nie powinni mieć problemów z porozumiewaniem się. Jest to, niestety, tylko część prawdy.

Jednym z błędów częściej popełnianych przez osoby reprezentujące ten typ postawy jest prowadzenie rozmowy w sposób niepartnerski. Ekstrawertyk może nie liczyć się w rozmowie z drugą osobą, gdyż właściwie nie rozmawia, tylko opowiada. Rozpoczyna i kończy rozmowę, gdy sam tego chce, bez względu na preferencje rozmówcy. Przerywa wypowiedzi osoby, z którą rozmawia, narzuca taki temat rozmowy, który go bardziej interesu-