8748916442

Dużą rolę w interesującym nas zakresie ma do spełnienia wychowanie estetyczne. Stanowi ono doskonałą drogę do dojrzewania wrodzonej wrażliwości dziecka⁵⁵. Aby tak się stało, młody człowiek musi mieć możliwość przeżycia dzieła w bezpośrednim z nim kontakcie. Zwiększa to szansę na zdobycie sprawności jego analizowania i służy: (1) obserwacjom walorów artystycznych oraz określaniu kreaq'i i jej funkcji w dziele, (2) nabywaniu ustnych i pisemnych umiejętności wyrażania własnych przeżyć, refleksji, odczuć jak i (3) wszelkim wykonawczym zmaganiom z żywym słowem. W związku z tym autor Godzin polskiego wpisuje w wymiar estetyczny przedmiotu⁵⁶ zadanie przygotowania młodzieży do poznawania i badania „wartości sztuki", a tym samym uwrażliwiania na nią oraz zdobywania umiejętności jej przeżywania za pośrednictwem m.in. technik przekładu intersemiotycznego.

Współczesne dyskusje na temat celu i kierunku kształcenia polonistycznego muszą dotyczyć nie tylko wszechstronnego rozwoju dziecka, ale i znalezienia sposobu na przygotowanie go do świadomego uczestnictwa w życiu i w kulturze⁵⁷, także popularnej. W opinii Zofii Agnieszki Kłakówny: „Szkoła powinna w takim razie szukać sposobów proponowania zachowań na kulturowej giełdzie"⁵⁸. Autorka Przymusu i wolności pisze o koncepcji projektowania procesu kształcenia kulturowej kompetencji, która powstała z myślą o potrzebie „szukania sposobów humanizacji życia"⁵⁹. Ogromne znaczenie przypisuje odkrywaniu na lekcjach języka polskiego problematyki różnych tekstów kultury, nadawaniu im znaczeń, a następnie wpisywaniu ich do szerokich kontekstów, także i kontekstu własnego życia⁶⁰. Rozpatrywanie i poszukiwanie w ten sposób uniwersalnych zjawisk kulturowych oraz niepokojów - problemów wpisanych w ludzką egzystencję - pozwala młodzieży odnaleźć wyznaczniki tego, co stanowi conditio humana⁶¹. Analiza wysokowartościowych tekstów literackich, ikonograficznych

⁵⁵    I. Wojnar, Estetyka i wychowanie, Warszawa 1970, s. 231-232.

⁵⁶    Z. Uryga, op. cit., s. 26-29. Warto przypomnieć, iż oprócz wymienionych tu wymiarów przedmiotu Z. Uryga wyróżnia jeszcze dwa: instrumentalny - związany z wyposażaniem ucznia w narzędzia nadawczo-odbiorcze; historyczny - dotyczący wprowadzenia młodych ludzi w tradycję literacką.

⁵⁷    H. Kwiatkowska, Przeżycie literackie a moralne postawy uczniów, Warszawa 1981.

⁵⁸    Z.A. Kłakówna, op. cit., s. 48.

⁵⁹    Ibidem, s. 73. Proponowana przez Z.A. Kłakównę koncepcja kształcenia została przeze mnie jedynie zasygnalizowana.

⁶⁰    Ibidem, s. 56.

⁴¹ Por. ibidem, s. 63, a także szerzej na temat tego, co stanowi kondycję ludzką: A. Bielik-Robson, Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości, Kraków 1998, s. 159-191.

26