8748916455

wać świat i siebie. Mogą to być na przykład ćwiczenia w nazywaniu emocji, odczuć, wrażeń, pozwalające lepiej zrozumieć nie tylko własne myśli i uczucia, ale i drugiego człowieka, pomagające układać informacje na podstawie pozawerbal-nych znaków językowych (kod plastyczny, wykorzystanie mimiki, gestów itp.), tworzyć wypowiedzi dla różnych grup odbiorców, określać związki między funkcją tekstów i ich strukturą. Niezwykle cenne są ćwiczenia usprawniające wypowiedź pod względem spójności, zwięzłości i plastyczności. Operacje wykonywane przez ucznia, przyjmującego na siebie różne role (w tym ucznia-publicysty), uświadomią mu wagę celowego uporządkowania relacji między poszczególnymi składnikami tekstu ze względu na różne sytuacje komunikacyjne.

Przedstawione wyżej rozważania dotyczące nauczania języka polskiego w perspektywie szkolnej komunikacji uprawniają do sformułowania następujących wniosków: (1) praca nad sprawnością wypowiedzi młodego człowieka będzie tym bardziej skuteczna, im bardziej naturalny będzie proces dydaktyczny lekcji; istotne jest także, aby materiał lekcyjny nawiązywał do możliwości i zainteresowań ucznia, (2) w toku ścisłej integracji kształcenia kulturowo-literac-kiego z językowym warto rozwijać sprawność wypowiadania się wychowanków na tematy dotyczące rzeczywistości ich otaczającej, ludzkiej egzystenq'i, szeroko pojętej kultury i literatury. Sprzyjać temu będą między innymi teksty redagowane przez młodzież i w związku z tym trzeba nauczyć ją świadomego tworzenia aktów mowy - celu i funkcji językowych, jakie powinny zawierać. Tylko pełna realizacja wymienionych wyżej postulatów może przynieść pozytywne efekty w zdobywaniu przez uczniów sprawności komunikacyjnej i przyczynić się do pełnej realizaq'i idei wychowania językowego.