8748916482

formy wypowiedzi na własny temat. Trzecia - to cykliczność tematyczna podręczników. W obrębie danego zagadnienia pojawia się cała seria różnorodnych tekstów (na przykład: literackich, paraliterackich, nieliterackich, niewerbalnych). Ten synkretyzm komunikacyjny podporządkowuje sobie różne ćwiczenia: transformacyjne, badawcze i twórcze, zachęcające ucznia do kreacyjnej aktywności, a nauczyciela do organizowania takich właśnie sytuacji lekcyjnych.

Pod względem stopnia wykorzystywania różnorodnych tekstów kultury można w analizowanych podręcznikach francuskich wyróżnić trzy grupy. W pierwszej przeważają ćwiczenia motywujące ucznia do odczytywania obrazu, redagowania wypowiedzi dziennikarskich oraz do gier teatralnych. W drugiej - ćwiczenia zmuszające młodego człowieka do aktywnego wejścia w rolę dziennikarza, dzięki czemu może nabywać umiejętności redagowania zarówno publicystycznych form wypowiedzi, jak i pism użytkowych. Trzecia grupa podręczników łączy cechy dwóch poprzednich, z tym że nacisk położono tu przede wszystkim na kształcenie multimedialne, wykorzystywanie najnowszych osiągnięć technicznych mediów, ze szczególnym uwzględnieniem licznych możliwości komputera. Ten ostatni został ściśle połączony z procesem nabywania przez ucznia sprawności komunikacyjnych. Koncepcja tych podręczników pozostaje w zgodzie z założeniami programów francuskich⁵⁷, które podkreślają konieczność zdobywania przez uczniów szerokich umiejętności językowej komunikacji.

Spojrzenie na wybrane podręczniki szwedzkie i francuskie pozwala na stwierdzenie, że ich twórcy kierowali się ponadczasową potrzebą kształcenia sprawności komunikacyjnych za pośrednictwem różnych tekstów kultury (także multimedialnych), wyrabiania dojrzałego ich odbioru i wychowania etycznego młodzieży. W tym, w moim przekonaniu, kryje się rola współczesnej szkoły i edukacji w zakresie języka ojczystego. Ta ostatnia ma pośredniczyć we wprowadzaniu ucznia w świat literatury, kultury i ludzkiej egzystenq'i. Warto zauważyć, iż polskie podręczniki gimnazjalne łączą w sobie bardziej lub mniej udanie tendencje wyodrębnione w podręcznikach zagranicznych - otwarcie się na tematy przywołujące problemy dnia codziennego oraz akceptację uczniowskiego zaangażowania w to, co niesie życie i świat mediów, jak i nastawienie na doskonalenie sprawności komunikacyjnych⁵⁸.

⁵⁷    Programmes des classes de troisieme des colleges, Le Bulletin Officiel de 1'Education Nationale, Paris 1998, s. 4-7 oraz Programmes du cycle central 5e et 4e, Le nouueau college, Ministere de 1'Education Nationale, de 1'Enseignement Superieur et de la Recherche, Paris 1997, s. 7-18.

⁵⁸    Trzeba także zaznaczyć, iż pojawiają się na rynku wydawniczym serie multimedialnych podręczników do nauczania języka polskiego w gimnazjum na płytach CD-ROM. Daje to możliwość łączenia treści polonistycznych z medialnymi zainteresowaniami uczniów, a ściśle z ich fascynacjami w obrębie technologii informatycznej

65