8748916816

14

czołowej i Stanisława Wiko ta jcz8ka . Autorka pTacy o Przybyszewskim ustaliła, iź w jego powieściach częściej niż np. w Lalce spotyka się przytoczenia myśli, a nie słów (dla Prusa mamy tu proporcje: 6 % i 94 %). Wydzieliła też klasy słów używanych w członie wprowadzającym przed, w środku lub po przytoczeniu, uznając, iż Przybyszewski używa tu bardziej zróżnicowanych czasowników. Wyróżniki graficzne przytoczeń są podobne w różnych tekstach, zwraca jednak uwagę fakt, że w Lalce znacznie częściej niż w Dziejach grzechu i W pustyni i w puszczy wprowadzenie ma pozycję końcową.

"Zepchnięcie wypowiedzeń należących do narracji na koniec bądź w środek całej konstrukcji pozbawia jak gdyby narratora jego prowadzącej roli. Ich pozycja nie akcentuje bowiem narratora jako czynnika organizującego wypowiedzi postaci, udzielającego im niejako głosu"!^.

Badania Mikołajczaka potwierdzają te wnioski, choć autorzy podają nieraz inne dane procentowe, co zapewne wynika z różnych ilościowo prób badanych tekstów (np. w zakresie post-pozycyjnego szyku członu wprowadzającego). Autor badał długość wypowiedzeń zestawionych i ich budowę składniową stwierdzając duży udział wypowiedzeń pojedynczych we wprowadzeniach (2/3 całości), znaczną ilość oznajmień imiesłowowych, odmienną budowę wypowiedzeń pojedynczych od wypowiedzeń z narracji właściwej. Wypowiedzenia wprowadzające u Prusa "to struktury proste, w dużej mierze szablonowe, urozmaicane jednak leksykalnie przez wprowadzanie czasowników mówienia i myślenia o bardzo szerokim zakresie zmienności semantycznej i emocjonalnej, a także przez stosowanie ^dynamicznych^ określeń przydawkowych podmiotów mówiących i określanie indywidualnie zróżnicowanych sytuacji mówienia -głównie przez okoliczniki sposobu i akcesoryjne"^.

Ilość wypowiedzeń zestawionych w powieściach Prusa jest wyrównana i stanowi z górą piątą część wypowiedzeń z całych tekstów; jedno wypowiedzenie zestawione przypada przeciętnie

104