9414912556

1) czy moralny charakter działanie jest zależny do intencji działającego czy od faktycznego osiągniętego w działaniu skutku. Etyki dzielą się pod tym względem na “etyki intencji” (np.

P. Abelard, I. Kant) oraz etyki skutku (tzw. konsekwencjalizm), (np, utylitaryzm : dobre jest to działanie, które przyczynia się do wzrostu szczęścia jak największej liczby ludzi, lub też przyczynia się do zmniejszenia cierpienia jak największej liczby ludzi), zarówno w wersji klasycznej (J. Bentham, J. S. Mil), jak i współczesnej (np. P. Singer, autor pracy Etyka praktyczna, Singer włącza do rachunku moralnego wszystkie istoty, które są zdolne odczuwać cierpienie, zatem również zwierzęta).

Stanowisko Kanta: O wartości moralnego działania decyduje jego intencja: odczucie moralnego obowiązku i szacunku wobec prawa moralnego. Działanie moralne jest zatem oceniane nie ze względu na jego efekt, efektem mierzy się skuteczność działania (określają imperatyw hipotetyczny - chcąc osiągnąć to a to, postępuj tak a tak). Imperatyw kategoryczny (imperatyw moralny): postępuj według takiej zasady, co do której możesz zarazem chcieć, by stała się zasadą postępowania wszystkich wobec wszystkich.

Utylitaryzm: J. Bentham, J. S. Mili, P. Singer.

1.    zasada konsekwencji: uczynki należy oceniać poprzez ich skutki

2.    zasada użyteczności: zasadą oceny skutków jest użyteczność wynikająca z tych czynów. Ocenę moralną czynu uzyskuje się poprzez rachunek strat i korzyści.

3.    zasada hedonizmu: użyteczność ocenia się podług stopnia uzyskanej przyjemności. To co pomnaża radość, przyjemność, szczęśliwość, jest przez to dobre,

4.    zasada społeczna: chodzi nie o przyjemność jednostkowej osoby, lecz o przyjemność (szczęście) grupy ludzi, a w ostateczności - o szczęście całej ludzkości.

Czy wartości moralne są zmienne czy są absolutne?

Relatywizm etyczny (aksjologiczny): wartości etyczne są zależne od zmieniających się warunków historycznych, społecznych, tego, kto wartościuje, i mają charakter zmienny.

Absolutyzm etyczny (aksjologiczny): wartości etyczne nie są zależne od zmieniających się warunków i pozostają niezmienne. Taki absolutyzm może być powiązany ze stanowiskiem religijnym (ale nie jest to związek konieczny)

Niektóre argumenty przeciwko relatywizmowi (N. Hartmann):

Odróżnienie wartościowości i uznania. Wartościowość stanowi aksjologiczną stronę wartości, uznanie jest aktem podmiotu i wyłania się o tyle, o ile pojawia się człowiek, który uchwytuje wartość. Dzięki takiemu odróżnieniu wartość może zachowywać swoje (idealne) obowiązywanie nawet w takiej sytuacji, gdy nikt go nie dostrzega lub dostrzega, tyle że nie realizuje.

Wędrówka świadomości aksjologicznej: świat wartości ujawnia się nam tylko o tyle i tylko w takim zakresie, o ile i w jakim zakresie pozwala na to świat realny. Warunkiem uchwycenia wartości jest uczestnictwo w tym określonym typie sytuacji, do którego dana wartość się odnosi. Tak sądził też Arystoteles: wartość szczodrości jawi się tylko temu, kto dysponuje środkami pieniężnymi; wartość «wstrzemięźliwości» nie ujawnia się eunuchowi.