122448

Póki nie uznamy że to cel o charakterze moralnym to wszystkie drogi prowadzące do niego to są działania racjonalne i roztropne, ale nie mają charakteru moralnego - są pozamoralne, a nie niemoralne. Sądy kategoryczne - Kant - mówił i o kategorycznych moralnych i pozamoralnych (hipotetyczne)- zalecenie, porada, nakaz o charakterze prakseologicznym, pragmatycznym. Jeśli masz cel x realizuj działania takie i takie. To są zalecenia hipotetyczne, zakładają określony cel podmiotu. Imperatywy liipotetyczne nie są sądami natury moralnej, są pozamoralne, prakseologiczne, nie dają wskazówek, żądają tylko kategorycznie bez znaczenia czy podmiot znajdzie w tym swój interes. Sądy mądrości stale odnoszą się do działań, które są środkami do celu.

Kategoiyczne - odnoszą się też do celów samych w sobie.

Czym innym sąd o motywach działań i o słuszności działania.

Kategoryczność sądów nie jest raczej podważana przez etyków, jednak czasem naturalne skłonności podmiotu mają znaczenie dla moralnej oceny działania. Przykład z małżeństwem, wyborem małżonka. Przecież bardziej godne aprobaty jest jeśli podmiot wybiera tę osobę, do której ma skłonność, to ma przeczyć kategoryczności sądów. Z reguły takie decyzje są pozamoralne. Musielibyśmy móc przewidzieć skutki małżeństwa ze skłonnościami i wbrew skłonnościom. Tak argumentując odwołujemy się do standardu oceniania a nie do skłonności podmiotu.

3. roszczenie do powszedniej ważności - maja obowiązywać powszechnie, nie tylko w jakiejś jednej sytuacji, ale też do innych podobnych sytuacji. Jeśli te same czynniki mają miejsce przy sytuacji kogoś innego to powinno się zastosować ten sam sąd. Sądy moralne nie wypowiadają się o jednym tylko wypadku ale o wszystkich podobnych pod istotnymi względami.

I    aspekt roszczenia mówi o obszarze zastosowani sądu. Kto wydaje sąd moralny o jakimś przypadku o wydaje tym samym sąd o wszystkich przypadkach podobnych. S. moralny dotyczy klasy przypadków. Obowiązuje wszystkich, których działania wykazują pewne cechy. Dla sądów prawa charakterystyczne to że są ograniczone do członków społeczeństwa. Tu nie bierze się pod uwagę sądów o preferencjach - np. nie nakłonimy kogoś o podobnych cechach jak my do bycia np. z zawodu tym samym co my. Trudno rozstrzygnąć sądy moralne od sądów o preferencjach.

II    aspekt roszczenia - jeśli ktoś występuje z sądem natury moralnej to jest gotów poddać go krytyce racjonalnej i zmienić gdyby pojawiły się kontrargumenty. Chcę argumentować mój sąd to nie mogę tego robić tak żeby zamykać mu usta jakimiś ustawami, nie można odwoływać się do autorytetów po których nie można oczekiwać że byłyby przyjęte przez partnera. Coś co niekwestionowane - jest nieracjonalne. Założenie: jest w etyce jakaś metoda dowodzenia słuszności sądów, można odwołać się do metody sprawdzającej, mogę poddać mój sąd krytyce. Na tym założeniu etyka się wspiera.