9742849063

II Ogólnopolska Konferencja Filozoficzna EPISTEME 2015

Bermudeza absolutyzacja adaptacyjnego charakteru racjonalności w kontekście rozważań dotyczących zachowania się zwierząt

Anna Dutkowska, [e-mail]; Katedra Filozofii Przyrody, Wydział Filozofii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Jedną z głównych tez Bermudeza jest racjonalność przysługująca istotom nieposlugującym się językiem. Wyróżnione przez niego poziomy racjonalności wydają się jednak być tworami sztucznymi, zwłaszcza, że sam autor zwraca uwagę, iż poziom O w gruncie rzeczy nie jest stricte poziomem racjonalności, lecz jest poziomem wyjściowym dla jej bardziej rozwiniętych form. Można odnieść wrażenie, że filozof na siłę próbuje wykazać ewolucyjną ciągłość tej funkcji umysłu, jak gdyby była ona adaptacją od zarania dziejów występującą w świecie organizmów żywych. Jednak wytworem procesów ewolucyjnych nie są jedynie adaptacje. Racjonalność mogła powstać jako efekt uboczny adaptacji, tzw. pendentyw, czy też cecha korzystna powiązana z adaptacją, tzw. egzaptacja. Przy takiej interpretacji można uniknąć niepotrzebnego poszerzania zakresu tego terminu, przy równoczesnym uwzględnieniu paradygmatu ewolucyjnego w wyjaśnianiu funkcji umysłu. Ponadto, takie ujęcie pozwala zrozumieć, dlaczego racjonalność jest unikalną cechą ludzką, kierującą zachowaniem niektóry ch przedstawicieli naszego gatunku, obok ewolucyjnych mechanizmów psychicznych odpowiedzialnych za większość naszych zachowań.

Słowa kluczowe: racjonalność zwierząt, adaptacja, pendentyw, egzaptacja, Bermudez