9752256494

Tymczasowe aresztowanie na tle unormowań konstytucyjnych i międzynarodowych

Tomasz Wójt

„Wolność polega na możliwości czynienia wszystkiego, co nie szkodzi drugiemu. Jej źródłem jest natura, jej zasadą - sprawiedliwość, jej gwarancją - ustawa"¹³. Przytoczony fragment Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela, wchodzący w skład Konstytucji Francji z 24 czerwca 1793 r. trafnie oddaje pojęcie wolności. Także Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r.¹⁴ w art 41 ust 1 zapewnia każdemu człowiekowi nietykalność i wolność osobistą. W miejscu tym należy wymienić akty prawa międzynarodowego, podnoszące kwestię wolności osobistej człowieka. Art 9 Powszechnej Deklaracji

Praw Człowieka, przyjętej 10 grudnia 1948 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ stanowi, że nikt nie może być poddany arbitralnemu zatrzymaniu i aresztowaniu lub wygnaniu z kraju. Art 9 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 r., który wszedł wżycie 23 marca 1976 r., a został ratyfikowany przez Polskę 3 marca 1977 r.¹⁵, stanowi, że nikt nie może być samowolnie aresztowany lub zatrzymany. Najważniejszym aktem prawa międzynarodowego jest Europejska Konwencja o Ochronie Praw

¹³    P. Sarnecki, Najstarsze konstytucje z końca XVIII i połowy XIX wieku, Warszawa 1997, s. 18.

¹⁴    Dz. U. Nr 78, poz. 483.

^z₁U_iz^997j\_ijir38_ii£OZ_;167_;^^^^_^^^^_

Człowieka i Podstawowych Wolności¹⁶ sporządzona w Rzymie dnia 14 listopada 1950 r. i ratyfikowana przez Polskę 19 stycznia 1993 r.¹⁷ Konwencyjny standard tymczasowego aresztowania powinien być odczytywany nie tylko przy uwzględnieniu tekstu samej konwencji, ale także dynamicznie rozwijającego się orzecznictwa Trybunału Praw Człowieka¹⁸. Polska złożyła deklarację o uznaniu kompetencji Komisji i Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z dniem 1 maja 1993 r.¹⁹ 1 listopada 1998 r. wszedł w życie 11 protokół dodatkowy do konwencji, podpisany przez państwa - członków Rady Europy, mocą którego przestała istnieć Europejska Komisja Praw Człowieka, a jej funkcję przejął Trybunał Praw Człowieka²⁰. Polski sąd apelacyjny w jednym z orzeczeń podkreślił rolę Trybunału. Stwierdził, że instytucja tymczasowego aresztowania nie może być nadużywana i nie można pomijać przyjętych w Europie standardów demokratycznego państwa, jak i orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka²¹.

¹⁶    Dz. U. z 1993 r.. Nr 61, poz. 284; dalej przytaczana jako Konwencja.

¹⁷    Dz. U. z 1993 r„ nr 63, poz. 284 i 285.

¹⁸    J. Skorupka, Konstytucyjny i konwencyjny standard tymczasowego aresztowania, PiP 2007, nr 7, s. 59.

¹⁹    Dz. U. z 1993 r., nr 61, poz. 286.

²⁰    Dalej przytaczany jako Trybunał.

²¹    Post. SA w Katowicach z dnia 5 stycznia 2007 r. (II AKz 833/061, KZS 2007, nr 5, poz. 81.

Wiedza Prawnicza nr 1/2010 Strona 13