201011211865

Andriej Koch

Wydaje się, iż na tle unormowania, które skuteczność sądowego wyłączenia uzależnia od realnej zapłaty ceny, sam fakt jej dokonania (albo złożenia do depozytu sądowego) jest wystarczającą manifestacją woli na-byria udziałów. Artykuł 267 § 1 k.s.h. konstruuje szczególną postać nabycia, w której oświadczenie zbywcy zostaje zastąpione orzeczeniem sądowym, a nabywca wyraża swą wolę aktem zapłaty. Artykuł 180 k.s.h., wskazujący formę „zwykłej" umowy zbycia udziałów, nie ma tu zastosowania. Natomiast dla skuteczności nabyda wobec spółki niezbędne jest jej zawiadomienie o przejęciu i przedstawienie dowodu dokonanej zapłaty ceny (art. 187

§ 1 pil

W przypadku spełnienia się przesłanek skutecznośd wyroku wy- skutki lączającego, zgodnie z art. . 269 k.s.h., wspólnika uważa się za wyłączone- orzeczenia go już od dnia doręczenia mu pozwu. Z tym momentem ustają wszelkie o wyłączeniu jego prawa i obowiązki w spółce. Jednakże pozostają w mocy te czynności wspólnika w spółce, których dokonał on w okresie pomiędzy doręczeniem pozwu a skutecznym wyłączeniem. W szczególnośd nie podlegają wzruszeniu uchwały, w których podjędu brał udział. Wyeliminowaniu tej ewentualność służyć może orzeczenie wspomnianego wyżej tymczasowego zabezpieczenia powództwa.

5. Umorzenie udziałów

Przyczyną utraty udziałów w spółce z o.o. jest także ich umorzenie, istota Może ono objąć wszystkie albo niektóre udziały danego wspólnika. W tym umorzenia pierwszym przypadku następuje utrata członkostwa w spółce, a tym samym i zmiana jej składu osobowego. Umorzenie polega na unicestwieniu bytu prawnego określonych udziałów - poprzez czynnośd samej spółki i przy spełnieniu się przesłanek przewidzianych w ustawie oraz w umowie spółki. W odróżnieniu od pozostałych sposobów utraty udziałów umorzenie następuje w wyniku działań spółki - a nie czynnośd wspólnika albo sądu, co ma miejsce przy zbydu oraz przy wyłączeniu wspólnika.

Przyczyny umorzenia bywają rozmaite. Zabieg ten służyć może - z gó- przyczyny ry założonej - eliminacji niektórych wspólników. Ma to na przykład miejsce umorzenia w sytuacji, gdy uczestnictwo któregoś z nich miało znaczenie tylko w pewnym okresie funkcjonowania spółki lub gdy osiągnięty został zamierzony cel tego uczestnictwa (np. wypłacono dywidendę w oznaczonej wysokośd).

Umorzenie może być także przewidziane jako sankcja za pewne zachowania wspólnika, których nie da się pogodzić z interesami spółki lub które są dla niej szkodliwe⁴⁵. Uwzględniając cele, dla których omawiana instytuq'a bywa wykorzystywana, Kodeks spółek handlowych odrębnie unormował umorzenie przymusowe, dobrowolne oraz „automatyczne". Niezależnie od konieczności spełnienia się szczególnych przesłanek każdego z powyższych

« Por. A. Koch, Pnóknki i sposoby umorzenia udziałów. Rejent 1995, nr 2; EOrlilc, Umorzenie senka/m udziałów w spółce z oj>., PPH 1999, nr IZ

_211_