9752256765

Jacek Rybicki, Beata Pawłowska

M. Portera, że istnieją dwie fundamentalne strategie prowadzące do sukcesu przedsiębiorstwa, a mianowicie strategia lidera kosztowego oraz strategia wyróżnienia się na rynku, implikowało dwa główne typy przewag konkurencyjnych, czyli: przewagę kosztową i przewagę bazującą na unikalności.

Dzisiejsza teoria przewagi konkurencyjnej jest bardzo bogata, głównie dzięki zasobowej szkole zarządzania strategicznego. Tłumaczy ona, że źródłem przewag konkurencyjnych jest głównie konfiguracja zasobów strategicznych przedsiębiorstwa, a właściwie kluczowych kompetencji, jakie ono posiada. Naturalnym efektem tego typu podejścia są różnorodne klasyfikacje zasobów firmy. Poszukiwanie względnie trwałych przewag konkurencyjnych, bazujących na zasobach przedsiębiorstwa, stało się obsesją firmowych strategów i menedżerów. Paradoksalnie, ani przedstawiciele kierunku zasobowego, ani przedstawiciele kierunku pozycyjnego nie dają jednoznacznej odpowiedzi na pytanie: jak konfigurować zasoby, aby osiągnąć relatywnie trwałą przewagę konkurencyjną?

Przewagę konkurencyjną można klasyfikować według różnych kryteriów. W modelu K. Obłója [1] występuje podział przewagi konkurencyjnej ze względu na stopień jej rozproszenia. Mamy zatem przewagę skoncentrowaną i rozproszoną.

Wielu badaczy używa terminu trwała przewaga konkurencyjna, co jednoznacznie sugeruje podział na przewagi względnie trwałe i nietrwałe (chwilowe).

Równie wielu badaczy używa terminu przewaga oparta na..., nie podając kryterium podziału. Mamy zatem przewagę opartą na wiedzy, na stosowanej technologii, na szybkości obsługi klienta, na relacjach z klientami, na jakości produktów, na konkurencyjności cenowej, na pionierskim wejściu na rynek, na innowacjach, na kluczowych kompetencjach, na umiejętnościach kadry kierowniczej itd.

Warto zatem zdefiniować pojęcie przewagi konkurencyjnej i zaprezentować jego typologię. Powszechnie uważa się, że przewaga konkurencyjna to dystans, jaki dzieli dane przedsiębiorstwo od konkurencji pod jakimś względem, głównie pod względem opanowania kluczowych czynników sukcesu, charakterystycznych dla danego sektora. Definicja ta implikuje podział na dwa typy przewag, a mianowicie na względną i bezwzględną przewagę konkurencyjną. Bezwzględną przewagę konkurencyjną osiąga firma, która w najlepszym stopniu opanowała wszystkie kluczowe czynniki sukcesu, natomiast względną przewagę konkurencyjną osiąga firma, która w stopniu lepszym niż konkurencja opanowała przynajmniej jeden z kluczowych czynników sukcesu. Typologię przewag konkurencyjnych przedstawia rys. 1.

Przewaga totalna to typ przewagi, o jakim marzy każde przedsiębiorstwo. Jest ona trudna do osiągnięcia ze względu na turbulencje otoczenia i w praktyce gospodarczej prawie nie występuje. Cechuje ona nielicznych branżowych liderów