1108720972

5

1. WPROWADZENIE

Obecnie w Polsce prowadzi się hodowlę dziewięciu ras i jednej Unii syntetycznej (990) trzody chlewnej. Największą rolę gospodarczą odgrywają rasy polska biała zwisłoucha i wielka biała polska, zaliczane do ras matecznych, które łącznie stanowią około 85% krajowego pogłowia zarodowej trzody chlewnej.

Świnie rasy wielkiej białej polskiej (wbp) osiągają masę ciała charaktery'styczną dla typu mięsnego (dorosłe lochy około 300 kg), a dojrzałość somatyczną w wieku 4 lat, przy czym pierwsze oproszenie następuje w wieku około 370 dni. Odznaczają się one dużą płodnością, charakterystyczną dla typu mięsnego (10-12 prosiąt w miocie), dobrą mlecznością i zadawalającą odpornością oraz okresem międzyrniotu wynoszącym około 195 dni. Udział rasy wbp w krajowym pogłowiu świń zarodowych wynosi około 37% [44].

Świnie rasy polskiej białej zwisłouchej (pbz) pod względem cech użytkowości rozrodczej są bardzo zbliżone do świń rasy wielkiej białej polskiej. Charakteryzuje je wiek pierwszego oproszenia około 350 dni oraz okres między rniotu 195 dni. Jest to rasa typu mięsnego. Jej udział w krajowym pogłowiu świń wynosi około 50% [44],

1.1. Charakterystyka cech rozrodczych świń

Opłacalność hodow li trzody chlewnej jest uwarunkowana tempem wzrostu zwierząt, ich zdrowotnością, mięsnością. jakością tuszy oraz efektywnością reprodukcji. W coraz większym zakresie poznawane są genetyczne uwarunkowania cech produkcyjnych [87], Prace hodowlane związane z doskonaleniem genetycznym świń opierały się na selekcji wykorzystującej wartości fenotypowe cech produkcyjnych dotyczących zarówno mięsności, jak i użytkowości rozpłodowej. W przy padku trzody chlewnej istotne są zwłaszcza cechy związane z rozrodem, które odgrywają ogromną rolę ze względu na osiąganą produkcję i jej opłacalność. Zwiększenie liczby prosiąt w miocie daje możliwość dokonywania intensywniejszej selekcji w stosunku do imiych ważnych gospodarczo cech. W warunkach intensywnego chowu świń locha powinna rodzić co najmniej 2,2 miotu w ciągu roku. Selekcja pod względem rosnącej liczebności miotu okazuje się skuteczna głównie w przypadku zwierząt modelowych (myszy i szczurów), podczas gdy u świń i owiec przynosi ograniczone efekty z racji swej niskiej odziedzi-czalności [77],

Ocenę wartości hodowlanej loch pod względem użytkowości rozrodczej przeprowadza się na podstawie liczebności i masy ciała uzyskiwanych od nich miotów, jak również częstotliwości oproszeń. Ze względu na niskie wskaźniki odziedziczalności cech rozrodczych szczególnego znaczenia nabiera prawidłowość ich oceny, gdyż zbyt późna ocena prowadziłaby do wydłużenia okresu między generacjami i obniżenie postępu hodow lanego. Użytkowość rozrodcza jest określana przez cechy, które charakteryzują płodność i plenność loch, ich mleczność i troskliwość macierzyńską, a mianowicie liczbę prosiąt żywo urodzonych i w 21. dniu życia, liczbę sutków lochy, wiek jej pierwszego oproszenia i okres międzyrniotu. Należy podkreślić, że wszystkie te cechy w dużej mierze zależą od warunków środowiska, jakie stworzono lochom i ich potomstwu przez cały okres utrzymywania. Wpływ genotypu na cechy rozrodcze odzwiercie-