1155788202

trzeba wymienić dość szerokq bazę rekrutacyjng, nie bez znaczenia byty też ambicje wykładowców. Uruchomienie zakładu kształcenia nauczycieli typu pomaturalnego było kolejnym ogniwem w systemie kształcenia nauczycieli, umożliwiajqcym stopniowe przekształcenia w kierunku szkoły wyższej. Koncepcja organizacyjno-programowa studiów nauczycielskich przeniesiona została na nasz grunt z radzieckiej instytucji szkolnej, jaka był dwuletni instytut nauczycielski, który stanowiqc środkowy człon systemu kształcenia nauczycieli miał na celu przygotowanie nauczycieli klas V—VII ^I8. Pomysł ten w warunkach polskich okazał się niezbyt pomyślnym rozwiqzaniem, gdyż absolwenci studium nauczycielskiego musieli także uczyć w klasach I — IV, bez należytej znajomości metodyki nauczania poczqtkowego. Wkrótce zarysowały się ważne problemy natury programowej (jedna czy dwie lub więcej specjalności kierunkowych), to znaczy czy miała obowiqzywać zasada kształcenia czy też zatrudnienia nauczyciela w obowiązkowym wymiarze godzin. Zwyciężyła ostatecznie zasada zatrudnienia i z tego punktu widzenia wprowadzano ciągle zmiany do planów studiów, które w rzeczywistości nie rozwiqzywały samego problemu. Zagadnieniem kontrowersyjnym, wysuwanym w dyskusjach, jakie miały miejsce w prasie nauczycielskiej na temat studiów nauczycielskich, była sprawa charakteru studiów: szkolny czy studiowanie. Nadmiar zajęć skłaniał ku szkolnym metodom (duży wymiar zajęć obowiązkowych), natomiast ambicje studentów zmierzały w kierunku większej samodzielności. W końcu skłaniano się do wypracowania dydaktyki charakterystycznej dla szkół „półwyższych”. Występowały także w studiach nauczycielskich inne elementy wskazujqce na taki właśnie charakter tego szczebla edukacyjnego kadr nauczycielskich (indeksy, członkostwo w ZSP, domy studenta).

Reforma szkoły podstawowej i średniej lat sześćdziesiątych zainicjowana decyzjami VII Plenum KC PZPR i ustawq o rozwoju systemu oświaty i wychowania z 1961 r. wyprzedziła reformę systemu kształcenia nauczycieli, gdyż w okresie wyżu demograficznego i wzrastajqcej liczby dzieci w szkołach nie było możliwości wydłużenia okresu kształcenia w studiach nauczycielskich ^l9. Realizacja nowych treści programowych i wymagań dydaktyczno--wychowawczych, jakie stawiała nauczycielowi 8-klasowa szkoła podstawowa, wymagały przejścia z kształcenia w studiach nauczycielskich na kształcenie w uczelniach wyższych typu zawodowego. Studia nauczycielskie nie-wqtpliwie wypełniły swe podstawowe zadania w zakresie realizacji reformy szkoły podstawowej w Polsce lat sześćdziesiqtych. W sytuacji trwałych trud-

¹⁸    W. W o j t y ń s k i, Kształcenie nauczycieli w pierwszym ćwierćwieczu Polski Lu do we j, s. 294.

¹⁹    W. W o j t y ń s k i, Problemy kształcenia i podnoszenia kwalifikacji nauczycieli szkói podstawowych w Polsce w lotach 1961—1970 (w:) „Ruch Pedagogiczny", 1962, nr 2, s. 1—17; Tenże, Kształcenie nauczycieli w pierwszym ćwierćwieczu Polski Ludowej, s. 297—300.

15