1194638995

ZURLza reprezentację terytorium Galicji Wschodniej"⁴¹⁴. Juz po tym fakcie, dnia 31VIIIS. Wytwyckyj. zgodnie z zasadą kwestionowania legalności wykonywania przez Polskę praw suwerennych na tym obszarze, zlozył w Genewie notę protestacyjną przeciw projektowi podziału Galicji Wschodniej na województwa, a tym samym włączenia jej do systemu administracyjnego Polski. Trzy dni później przesłał natomiast kolejne memorandum dotyczące ucisku ludności ukraińskiej i Kościoła unickiego oraz polskiej kolonizacji wojskowej. Zwracał się w nim do Ligi Narodowo rozpatrzenie sprawy Galicji Wschodniej, która, jak twierdził, posiada wszelkie dane. aby stać się samodzielnym państwem⁴¹⁵.

Pewne ożywienie w kwestii ukraińskiej w Lidze Narodow nastąpiło we wrześniu 1921 roku. W połowie tego miesiąca delegat Kanady Charles Joseph Doher-ty działający, jak sam przyznał, pod wpływem akcji silnej liczebnie emigracji ukraińskiej w tym kraju, wystąpił z wnioskiem, by Rada Ligi Narodow zwróciła uwagę Rady Najwyższej na potrzebę ustalenia statusu Galicji Wschodniej. Brak ustabilizowanej sytuacji w tej prowincji był. jego zdaniem, źródłem nieporządku i zamieszek. W Polsce obawiano się. ze Anglia poprze ową inicjatywę i spowoduje łączne rozpatrywanie przez Radę Najwyższą kwestii Galicji Wschodniej. Gornego Śląska i Wilenszczyzny. Sugestia delegata Kanady spotkała się więc z natychmiastowym protestem Szymona Askenazego⁴²⁶. Ostatecznie dnia 27 IX 1921 r. w oparciu o art. 91 traktatu w' Saint-Germain-en-Laye na wniosek Dohertyego Zgromadzenie Ligi Narodow' uchwaliło: ..aby Rada Ligi Narodow zwróciła uwagę Radzie Najwyższej na konieczność uregulowania w najbliższym czasie statutu dla Galicji Wschodniej". Tekst tej uchwały został oficjalnie zakomunikowany przez Radę Ligi Narodow Radzie Ambasadorów 2 X 1921 roku. Nie zmieniło to zasadniczo sytuacji wytworzonej decyzją Rady Ligi Narodow z 23 II1921 roku. Uchwała Zgromadzenia nie była bowiem dla Rady Ambasadorów wiążącym nakazem. lecz jedynie potwierdzeniem opinii Ligi Narodow o własnej niekompetencji w tej sprawie wyrażonej w lutym⁴²⁷.

Rada Ambasadorów- nie rozpatrywała sprawy Galicji Wschodniej w okresie między sesjami Ligi Narodow w latach 1921-1922, natomiast kwestia ukraińska

424    K. Lewandowski. IV krętfu proWenuifykL.. s. 192.

425    Z. Zaks. Sprawa Galicji Wschodniej— s. 149. Dyplomacja polska spodziewała się dalszego ciągu tej sprawy w Lidze Narodow. W związku z tym w grudniu 1921 r. złozono memoriał będący odpowiedzią na skargi ukraińskie, w którym ustosunkowano się do zarzutów w sprawie okupacji wojskowej. krzywdzenia urzędników ukraińskich i upośledzenia szkolnictwa ukraińskiego. Ibidem, s. ISO.

426    Ibidem, s. 149150. Lord Cecil w przemówieniu wygłoszonym na II Zgromadzeniu Ligi Narodow we wrześniu 1921 r.. dotyczącym konfliktu polsko-litewskiego, czynił aluzje do Galicji Wschodniej, ale sprawy jasno nie postawił. Ibidem, s. 136.

427    Ibidem, s. ISO; eadem. Galicja Wschodnia w polskie; polityce.... $. 7.

stała się pośrednio obiektem zabiegów dyplomacji polskiej podczas konferencji w Genui (10-19 V1922). Podjęto tam próbę współpracy z delegacja sowiecką w celu uzyskania uznania przez mocarstwa zachodnie traktatu ryskiego. Akt taki. dokonany przez rządy wielkich mocarstw, dla Moskwy oznaczałby uznanie Rosji Sowieckiej jako strony w tym traktacie, a więc de facto uznanie jej jako państwa, dla Polski zas byłby równoznaczny z uzyskaniem sankcji międzynarodowej dla wschodnich granic Rzeczypospolitej i uznaniem jej suwerenności nad obszarami, które w owych granicach się znalazły, w tym i nad Galicją Wschodnią. Inicjatywa polska w tym względzie załamała się jednak wobec zbliżenia niemiecko-sowiec-kiego (Rapallo) oraz zaangażowania się Moskwy w sprawę przesyłanych Lidze Narodow petycji litewskich i ukraińskich. Drugim akcentem ukraińskim na konferencji genueńskiej był zlozony przez Lloyda Georgea wniosek o rozpatrzenie kwestii Wilenszczyzny i Galicji Wschodniej. Został on jednak odrzucony pod naciskiem Francji. Belgii. Polski. Małej Ententy i państw bałtyckich, które zagroziły opuszczeniem konferencji. Również Włochy poparły w tej sprawie Polskę⁴²*.

W ramach przygotowań do przeprowadzenia wy boro w do sejmu RP w roku 1922. które miały objąć również Galicję Wschodnią, rząd polski podjął działalność mającą na celu pozyskanie dla tej akcji przychylności wielkich mocarstw. Z tą mysią, między innymi, dnia 7 VIII1922 r. na posiedzeniu Komitetu Politycznego Rady Ministrów, po wysłuchaniu sprawozdania Szymona Askenazego. który jako delegat Polski przy Lidze Narodow zreferował sytuację Galicji Wschodniej na forum międzynarodowym, podjęto uchwałę o opracowaniu statutu tej prowincji z zamiarem przedstawienia go Radzie Najwyższej. W połowie sierpnia ówczesny minister spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Gabriel Narutowicz przedłożył przedstawicielom Anglii. Francji i Włoch poufną notę w sprawie rozpatrzenia kwest ii Galicji Wschodniej, zawierającą projekt statutu oraz prośbę o zezwolenie Polsce na przeprowadzenie wyborów’ na tym obszarze^4?\ Z mysią o opinii międzynarodow-ej. dnia 26IX sejm uchwalił również „Ustawę o zasadach powszechnego samorządu wojewódzkiego, a w szczególności województwa lwowskiego, tarnopolskiego i stanisławowskiego"⁴**.

Mocarstwa zachodnie nie ustosunkowały się ani do opracowanego przez rząd polski statutu, ani do kwestii wyborow w Galicji Wschodniej. Mimo to. wobec

428    Z. Zaks. Galicja Wschodnia w polskiej polityce....*. 9-11; eadem. Sprawni Galicji Wschodnie;..., s. 151: J. Kumaniocki. op. cit.. s. 82 83.

429    M. Papk.Tzynska-Turck.op. cit..s. 118-119.

430    Ibidem, *. 119. Zob. Icz: A. Chojnowski. Koncepcje polityki narodowościowi rządów polskich w latach 19211939. Wrocław 1979. $. 30: J. Krasuski. Między wojnami.... s. 68: A. Partyka. op. cii., s. S69-575: R. Torzecki. Kwestia ukraińska.... s. 49.

127