120137551

Cholera nie stanowi aktualnie problemu w krajach rozwiniętych, ale to jej epidemie były motorem postępu medycyny. Przyczyniły się do poprawy warunków sanitarnych w krajach rozwiniętych oraz do odkrycia znaczenia nawadniania doustnego w leczeniu biegunki. W 1831 roku po raz pierwszy opisano próby leczenia odwodnienia w następstwie biegunki. 0’Shaughnessy ³⁸, a potem Latta ³⁹ opisali w „The Lancet” terapię odwodnienia w przebiegu cholery, którą opracowali w oparciu o analizę surowicy i stolca chorych. W pierwszej połowie XX wieku upowszechnienie nawadniania parenteralnego przyczyniło się do zmniejszenia śmiertelności z powodu cholery z 70% do 40% ^26,40' W latach 40. XX wieku opracowano doustne płyny nawadniające i odkryto, że uzupełnianie potasu zmniejsza umieralność prowadząc do istotnego zmniejszenia liczby zgonów ^26,40,41. W latach 60. i 70. wykazano skuteczność doustnych płynów nawadniających u chorych na cholerę oraz zastosowano tę metodę w czasie epidemii w Bangladeszu ^26,40,4Uzyskane wówczas wyniki -obniżenie śmiertelności z powodu biegunki w przebiegu cholery z 30 % do 3,6% -przyczyniły się do opracowania przez WHO pierwszych wytycznych nawadniania doustnego i produkcję standardowych płynów do nawadniania doustnego ²⁶'^4<).

Wprowadzenie do powszechnego leczenia doustnego płynu nawadniającego oraz opisanie procesów fizjologicznych leżących u podstawy jego skuteczności jest określane jako jedno z największych odkryć medycznych XX wieku. Na równi ze szczepieniami i poprawą warunków sanitarnych jest uważane za czynnik, który znacząco zmniejszył śmiertelność dzieci na świecie ^40,41.

Drugim czynnikiem, który odgrywa istotną rolę w leczeniu biegunki jest dieta w czasie choroby. W starożytności szczególną wagę przykładano do właściwego żywienia w chorobach, jako jednego z głównych elementów leczniczych. Na przełomie setek lat zalecenia lecznicze nie zmieniały się, a niektóre przetrwały aż do dziś ⁴². Ponad 3000 lat temu indyjski lekarz Sushruta stosował ryż, sok z kokosów oraz marchwiankę w leczeniu cholery ⁴¹. Hipokrates żyjący w latach 460 -370 przed naszą erą, zalecał znaczne ograniczenia w przyjmowaniu pokarmów -zrezygnowanie z obiadu oraz ograniczenie kolacji do 1/3 porcji a także znaczne restrykcje płynowe, po to aby ochłodzić i osuszyć pacjenta z choroby, która była według ówczesnego pojmowania istoty choroby, gorąca i mokra. W powszechnym użyciu były wówczas również środki przeciwwymiotne, lewatywy, upusty krwi i masaże ⁴².

16