2705149568

nie duże trudności w ustaleniu przyczyny wydzielania i dlatego stanowi odrębny problem z punktu widzenia postępowania diagnostycznego. Niejednolite poglądy różnych autorów na sprawy wyboru i wartości metod postępowania diagnostycznego w sutkach wydzielających (1, 2, 3, 4, 5) a także względy praktyczne skłoniły nas do zastosowania opisanej poniżej metody badania.

MATERIAŁ I METODA

W okresie 1968—1972 zbadano 54 kobiety w wieku od 19 do 66 lat bez wyczuwalnych guzów w sutku, u których jedynym objawem był wyciek z jednego lub obu sutków. Chore kierowane były do badania z Wojewódzkiej Poradni Onkologicznej w Szczecinie przy ścisłej współpracy z działającym na terenie Pomorskiej Akademii Medycznej zespołem onkologicznym, do którego trafiają wszystkie przypadki podejrzanych onkologicznie schorzeń sutka z województwa szczecińskiego. U wszystkich chorych wykonano następujące badania:

1.    Mammografię — zawsze wykonywano zdjęcia przeglądowe obu sutków w dwóch pozycjach, bocznej i górno-dolnej.

2.    Badanie cytologiczne wydzieliny z sutka — po wy • konaniu delikatnego masażu sutka pierwsze pojawiające się krople wydzieliny usuwano ligniną, następną kroplę wydzieliny umieszczano na szkiełku podstawowym, rozcierano drugim szkiełkiem i rozmazy natychmiast utrwalano (96°/o alkohol + eter w stosunku 1 : 1).

Rozmazy barwiono hematoksyliną i eozyną.

3.    Galaktografię — po wykonaniu badania cytologicznego wstrzykiwano do przewodu lub przewodów mlecznych, z których wydobywała się wydzielina, 0,5—2 ml środka cieniującego: 60°/o uromiro (Brac-co) lub uropolinum (Polfa).

4.    Badanie histologiczne — badanie histologiczne wykonano w tych przypadkach, w których dokonano zabiegu operacyjnego tzn. we wszystkich przypadkach wykazujących zmiany badaniem radiologicznym lub cytologicznym.

i

/

WYNIKI

Tabela I przedstawia zestawienie wyników przeprowadzonych badań radiologicznych (mammografia i galaktografia) łącznie z wynikami badania cytologicznego wydzieliny z sutka.

W 38 przypadkach wynik badania radiologicznego i cytologicznego był ujemny. Chore te pozostawały w obserwacji klimiczno-radiolo-giczno-cytologicznej przez okres od 1 do 4 lat. U 5 kobiet z tej grupy wyciek ustąpił bez leczenia w ciągu 2 tygodni do 7 miesięcy od wykonania galaktografii. W 3 przypadkach wyciek ustąpił po leczeniu hormonalnym. U 30 dalszych wyciek z sutka utrzymuje się nadal z tym, że u 14 badanych pojawiał się tylko przed miesiączką. U żadnej z nich nie stwierdzono guza w sutku.

Zabarwienie wydzieliny (żółta, biaława, brązowa, zielona, krwista) nie miało istotnego zna-

Tabela I

Zestawienie wyników badań radiologicznych (mam-magrafia, galaktografia) z wynikami badania cytologicznego

Rcsults of radioassay (mammography, galactography) and cytological examination

Rozpoznanie histopatologiczne	Liczba przypad ków ogółem	Liczba przypadków rozpoznanych badaniem
		radiolo gicznym	cytolo gicznym
Rak sutka	7	6	5
Brodawczak wewnątrzprze- wodowy	2	2	2
Torbielowate zwyrodnienie sutka	4	4
Rozstrzeń
przewodowa	2	2	—
Ropień
sutka	1	1	—

czenia w rozpoznaniu. W 2 przypadkach raka wydzielina miała barwę żółtawo-zielonkawą, w pozostałych przypadkach raka była krwista.

Jak wynika z tabeli I badaniem cytologicznym wydzieliny stwierdzono obecność komórek rakowych w 5 przypadkach. W dwóch z nich badaniem histopatologicznym stwierdzono raka wewnątrz przewodowego, pozostałe były rakami inwazyjnymi. W dwóch przypadkach komórek rakowych w rozmazie nie stwierdzono. Nie było żadnego cytologicznego rozpoznania błędnie dodatniego.

DYSKUSJA

Z analizy naszego materiału wynika, że dla właściwej oceny zmian patologicznych w sutkach wydzielających konieczne jest w każdym przypadku wykonanie mammografu, galaktografii oraz cytologicznego badania wydzieliny.

Mammografia uwidacznia 'niewyczuwalne palpacyjne zmiany guzowate w miąższu sutka. Ma to szczególne znaczenie w raku Pageta z wyciekiem lub u ohorych, u których badaniem cytologicznym wydzieliny z sutka stwierdzono obecność komórek rakowych. Wykazanie w tych przypadkach niewyczuwalnych guzów w sutku pozwala podejrzewać, że zmiany nowotworowe nie dotyczą jedynie nabłonka brodawki sutka lub nabłonka przewodów mlecznych ale naciekają miąższ sutka co ma istotne znaczenie z punktu widzenia terapeutycznego i prognostycznego.

Galaktografia jest jedynym badaniem, które umożliwia wgląd w wewnętrzne zarysy ścian przewodów mlecznych. Badanie to pozwala oce-

586

PRZEGLĄD LEKARSKI 1975 32 Nr 7