120137625

64 ARTYKUŁY

uniwersyteckich i bibliotekarskich poglądu, iż tendencyjne badania nad wykorzystywaniem zasobów bibliotecznych planowane są i przeprowadzane „pod publiczność” składającą się z członków administracji uniwersyteckich, bibliotecznych, miejskich i stanowych w celu dostarczenia argumentów dla poparcia odpowiadających im założeń i decyzji dotyczących redukcji budżetowych, szybkiej automatyzacji bibliotek oraz rozwoju wspólnoty zasobów bibliotecznych.

Słuszność powyższego poglądu jest sprawą dyskusyjną; jego analiza i ocena wybiegają poza ramy niniejszego artykułu. Stwierdzić jednak należy, że zarówno: a) redukcje budżetów bibliotecznych i/lub b) koopera-tywizacja bibliotek w celu wspólnoty zasobów połączone z szybką i daleko posuniętą automatyzacją wyrządzić mogą wielkie szkody środowisku bibliotek naukowych i podważyć uzależnioną od nich działalność naukową, techniczną i pedagogiczną. Ostrzeżenie to skierowane jest przeciwko poczynaniom pochopnym, doktrynerskim, modno-koniunktural-nym i nie opartym na odpowiednich studiach preliminamych, nie zaś przeciwko automatyzacji i wspólnocie zasobów jako takim.

5. UWAGI KOŃCOWE

Zgadzamy się z poglądem, że problemy biblioteczne związane z eksplozją informacyjną są w istocie bardzo poważne i mogą być rozwiązane jedynie na podstawie daleko idących reform i innowacji natury technicznej i organizacyjnej. Przypominamy jednak, że skuteczne i daleko idące reformy i innowacje biblioteczne wymagają z kolei głębokiej i rzeczowej analizy sytuacji i potrzeb bibliotek naukowych, ta zaś opierać się winna na kompetentnych studiach nad wykorzystywaniem i użytecznością materiałów bibliotecznych.

Brak zrozumienia obecnych wzorców wykorzystywania materiałów bibliotecznych lub ich mylne rozumienie (oparte bądź na studiach niekompetentnych, bądź na badaniach o charakterze wręcz tendencyjnym, mających na celu udowodnienie doktrynerskich, z góry powziętych założeń) doprowadzić może do poważnych i trudnych do naprawienia szkód w środowisku bibliotek naukowych. Forsowanie kooperatywizacji i automatyzacji bibliotek naukowych wbrew istotnym potrzebom badaczy odbić się może ujemnie nie tylko na badaniach naukowych i technicznych oraz na nauczaniu, lecz również na ogóle społeczeństwa.

Wreszcie stwierdzić należy, że implikacje społeczne studiów nad wykorzystywaniem oraz użytecznością materiałów bibliotecznych są zbyt poważne i dalekosiężne, aby badania owe pozostawione były jedynie bibliotekarzom. Należy zainteresować nimi również socjologów, psychologów i ekonomistów. Studia tego typu, projektowane i prowadzone wspólnie przez ekipy kompetentnych bibliotekarzy, socjologów, psychologów i ekonomistów, byłyby w stanie ustalić, jak mianowicie naukowcy