1282723117

Epoka literacka

Pieśń o Rolandzie

LEKTURA W EPOCE

Roland - rycerz bez skazy! I tego się trzymaj, gdy przyjdzie ci na

podstawie programowej. Nie wolno jej przegapić

Gutenberga).

Cechy eposu:

•    epickość,

•    rozlewność opisów,

•    sceny batalistyczne.

• wyidealizowane postacie Rolanda i Karola Wielkiego.

W eposie homeryc-kim bogowie ingerowali w tok zdarzeń, w rycerskim mamy obecność Boga i aniołów. Podniosły styl, patos w kreacji po-

na śmierci) należą do cech obu typów eposów, oba też kształtują model

rycerza - starożytnego i średniowiecznego.

Stop! Jesteś w średniowieczu!

Tu spotkasz rycerzy, zakonników, wędrujących mnichów i pokutujących biczow ników . W miastach - ża-ków studiujących w ośrodkach akademickich takich jak Bolonia czy paryska Sorbona, albo polska Akademia Krakowska, ale nie licz na duże skupiska miast i gęste zaludnienie. Raczej tu pusto, zw łaszcza po zarazie, zwanej czarną śmiercią, która w XIV wieku spustoszyła Europę. Ujrzysz za to katedry gotyckie, zamki rycerskie, ciche klasztory, w których mnisi przepisują rękopisy. Ujrzysz pielgrzymów podążających do Ziemi Świętej lub może trafić na turniej rycerski. Tam z pewnością zdobywa łauty drożyna Rolanda. O ile to akurat wiek VIII, bo średniowiecze trwało ponad 10 stuleci!

CECHY EPOKI:

•    teoccntryzm - najwyższą wartością chrześcijańskiego świata był Bóg,

•    religijność i mistycyzm - życic pozagrobowe, skromność, modlitwa, nic dobra doczesne są tu cenioną wartością.

•    fcudalizm jako ustrój społeczny Europy: silna Irie-rarchizacja społeczeństwa, w którym obowiązywało praw o lemur (szlachcic miał swojego suzerona - parta i był wasalem, ale sam też miał wasali - czyli podległych sobie feudalów),

•    ściśle określona hierarchia społeczna: podział na trzy główne stany: duchów ny. rycerski, miejski (chłopi podlegali swojemu panu).

•    trzy wzorce postępowania (parcnetyczne): ideał świętego, króla i rycerza. Przykładem spełniającym wszelkie wymagania rycerskie byl właśnie Rycerz Roland.

•    anonimów ość - artyści działali na chwalę Boga, nie własną, duma i sława były grzeszne.

-► Tytuł

Charakterystyczny dla średniowiecznych utworów zwartych ..pieśniami o czynach" - tym razem chodzi o sławienie czynów rycerza Rolanda i taki jest tytuł.

_*. Autor

Dzieło jest anonimow e, nie znamy autora. -*. Temat

Opiewa wydarzenia, które miały miejsce w VIII wieku - walki wojsk króla Karola Wielkiego z innowiercami zwanymi Sara-ccnami (muzułmanie) na terenie Hiszpanii.

_^ Geneza

Tekst powstał w wieku XI jako poemat rycerski. Rycerz Roland jest postacią autentyczną, a wojna Karola Wielkiego z Sara-certami z roku 778 faktem historycznym. Rzeczywiście w wyprawie hiszpańskiej tylną strażą dowodził Roland. I rzeczywiście poniósł klęskę w wąwozie górskim Roncevau.\ w Pirenejach, gdzie został napadnięty przez górali - bo nie wezwał po-

-*• Gatunek

Należ)’ do starofrancuskiej epiki, jest przykładem chansons de gesle - pieśni o czynach (gatunek typowy dla średniowiecza).

12