1464646757

wartość, która przypisywana jest życiu i zdrowiu, akceptowane normy postępowania w sytuacji zagrożenia oraz sposób oceniania ryzykantów. Pojęciem węższym jest kultura bezpieczeństwa przedsiębiorstwa, która stanowi charakterystyczny dla większości załogi stan świadomości zagrożeń, funkcjonujące formalne i nieformalne normy postępowania w sytuacji zagrożenia oraz dokonania techniczne i organizacyjne, które wpływają na uwzględnianie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w zarządzaniu przedsiębiorstwem, organizowaniu zadań, nadzorowaniu i ocenianiu pracowników, jak również w wyjaśnianiu przyczyn wypadków i katastrof. Poziom trzeci, czyli kultura bezpieczeństwa jednostki, bezpośrednio odnosi się do indywidualnych postaw i przekonań w kwestii bezpieczeństwa. Dotyczy bezpośrednio własnego życia i zdrowia oraz stopnia konieczności ochrony w przekonaniu każdego człowieka. Odzwierciedla indywidualne postawy wobec ryzyka oraz akceptowane wzorce zachowań i postępowania w sytuacji zagrożenia i ryzyka (rysunek 1.3).

Próbę zdefiniowania kultury bhp podjął również F. Jucha. Według autora można ją przedstawić przy wykorzystaniu następującego wzoru⁴²:

APKB = B + 2E + R    (1)

gdzie:

APKB    -    akceptowalny poziom kultury    bezpieczeństwa,

B    -    bariera,

2E    -    edukacja w zakresie bhp    i jej    egzekwowanie,

R    -    ryzyko (ocena ryzyka).

Według przytoczonego zapisu kultura bhp na poziomie akceptowalnym jest sumą trzech czynników: barier, edukacji i ryzyka. Bariera rozumiana jest jako urządzenie i/lub procedura, która ma za zadanie ograniczyć niepożądany wpływ czynników materialnych środowiska pracy na człowieka lub ograniczyć ich szkodliwe oddziaływanie. Edukacja to zakres wiedzy z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy i dodatkowo jej praktyczne zastosowanie oraz ocena uzyskanych efektów (egzekwowanie). Ryzyko natomiast służy określeniu środków pozwalających osiągnąć akceptowalny poziom kultury bezpieczeństwa, odpowiedni do stanu wiedzy, techniki i ograniczeń. Oszacowany poziom ryzyka powinien być co najmniej na poziomie ryzyka akceptowalnego.

Analiza zaprezentowanych teorii dotyczących kultury bhp pozwala na stworzenie uniwersalnej i skonsolidowanej definicji kultury bezpieczeństwa, zgodnie z którą kultura bezpieczeństwa to działania i zachowania mające na celu zapewnienie odpowiedniego bezpieczeństwa w życiu prywatnym, pracy i całym otoczeniu. Wiedza, umiejętności i działania (wiem, potrafię, stosuję) przekładają się na poziom kultury zarówno jednostki, organizacji, jak i społeczeństwa. Zależność pomiędzy poszczególnymi elementami jest wprost proporcjonalna do poziomu kultury bezpieczeństwa. Wraz ze wzrostem stanu wiedzy i umiejętności oraz zwiększeniem zakresu działań na

⁴² F. Jucha, Kultura bezpieczeństwa i higieny pracy w szkole „Pedagogika Pracy" 2005 nr 46, s. 94.

18