otworu. Pień mózgu zostaje przy tym uciśnięty, a jego czynność zaburzona. Podobne znaczenie ma szczelina namiotu. Mało rozciągliwa opona twarda i ostre brzegi szczeliny namiotowej działają podobnie jak brzegi kostne otworu wielkiego. Przy nasilającym się wzmożeniu ciśnienia śródczaszkowego rozróżnia się trzy etapy zaburzeń świadomości:
• Senność ( somnoletia ). Chory utrzymuje kontakt słowny, ale reakcje są spowolnione
• Półśpiączka ( sopor). Kontakt słowny a pacjentem nie jest możliwy, chory reaguje na bodźce celowymi ruchami.
• Głęboka śpiączka ( comci): brak reakcji ruchowych na bodźce zewnętrzne
Uraz czaszkowo-mózgowy. Przy złamaniach czaszki rozmiar uszkodzenia mózgowia można niekiedy ocenić dopiero po tygodniach. Rozróżniamy trzy stopnie ciężkości urazu:
• Stopień 1 = „ wstrząśnienie mózgu " ( commotio cerebri). Dolegliwości nie trwają dłużej niż 3 dni. Po krótkim okresie nieprzytomności ( najwyżej kwadrans ) pacjent jest przez około godzinę zamroczony. Dołączają się silne bóle głowy Pacjent może nie pamiętać o tym. co działo się w czasie wypadku i w poprzedzających minutach ( niepamięć wsteczna ), co utrudnia wyjaśnienie przebiegu wypadku.
• Stopień II = lekkie stłuczenie mózgu ( contusio cerebri). Dolegliwości tiwajądo 3 tyg.
• Stopień m = ciężkie stłuczenie mózgu ( contusio cerebri. Dolegliwości trwają dłużej niz 3 tyg. Niektóre części mózgowia zostają zniszczone Zależnie od czynności tych okolic skutki uszkodzenia ( „ objawy ogniskowe " ) mogą być różne ( drgawki, porażenia, zaburzenia mowy lub widzenia itp. )
Krwawienia pod powłokami czaszki mogą występować nad okostną lub pod nią:
• Krwiak podrozcięgnowy. Krew zbiera się a luźnej tkance łącznej między czepcem ścięgnistym a okostną. Powstaje on stosunkowo łatwo w czasie porodu, w tej części głowy, która pierwsza przechodzi przez drogi porodowe ( „ przedgłowie " noworodków ) Podczas gdy część dziecka znajdująca się jeszcze w ciele matki jest pod dużym ciśnieniem tłoczni brzusznej, część wysunięta jest już zwolniona od ucisku. Ponieważ odpływ krwi zylnej a części wolnej od ucisku jest utrudniony, płyn zbiera się w luźnej tkance łącznej Po wyrównaniu ciśnienia przedgłowie znika przeważnie w ciągu kilku godzin.
• Krwiak podokostnowy. Ponieważ okostną zewnętrzna jest umocowana luźno do kości, może ona również zostać od niej oddzielona przez krwawienie. W przeciwieństwie do krwiaka podrozcięgnowego krwiak podokostnowy ogranicza się ściśle do obszaru jednej kości, gdyż okostną jest ściśle zrośnięta z tkanką łączną szwów. Krwawienie podokostnowe występuje również u noworodków. W przeciwieństwie do krwawienia podrozcięgnowego rozwija się ono powoli w przeciągu pierwszych dni życia, utrzymując się tygodniami, dopóki krew nie zostanie zresorbowana.