Czy kryminologia jest aktualnie kierunkiem studiów pojawiającym się w ofercie kształcenia uczelni zagranicznych? Jeżeli tak, to jak skonstruowane są zagraniczne programy studiów?
W.F: Za granicą studia kryminologiczne są realizowane głównie przy kierunkach czy też na wydziałach socjologicznych. W tychże krajach dominujące jest spojrzenie socjologiczne na kryminologię, ponieważ przestępczość traktowana jest jako jeden z obszarów patologii. W systemie kontynentalnym socjologia jest nauczana na Wydziałach Prawa. W tych państwach kryminologia ukazuje zdecydowanie silniejszy związek z prawem. Przyjmuje się, że prawo daje nam pewne ramy w których funkcjonuje społeczeństwo. Kryminologia zajmuje się patologiami, takimi jak: przestępczość, ale też narkomanią i innymi uzależnieniami, które są obszarami niekryminalizowanymi przez prawo, ale mają potencjał kryminogenny. Wykazują ponadto związki z przestępczością, dlatego też od tych tematów nie uciekamy i będziemy się nimi zajmować.
Kto jest pionierem w nauczaniu kryminologii na świecie i czy plan studiów tej uczelni znacznie rożni się od planu przygotowanego przez Wydział Prawa?
E.W.P: Jak już wcześniej zaznaczyłem, pionierem - zarówno w nauczaniu kryminologii, jak i w badaniach kryminologicznych są Stany Zjednoczone, które legitymują się blisko 1/3 światowych publikacji z tego zakresu, a coroczne konferencje Amerykańskiego Stowarzyszenia Kryminologii (najliczniejszego na świecie) gromadzą już ponad 3 tys. uczestników. Programy studiów kryminologicznych na uczelniach amerykańskich w istocie odzwierciedlają charakter kryminologii amerykańskiej, wcześniej bardzo silnie związanej z socjologią, a obecnej w trzech podstawowych obszarach; tj. w zakresie: 1) gromadzenia i analizy danych empirycznych w celu wyjaśnienia przyczyn naruszania norm prawa karnego i społecznych reakcji na tego rodzaju fakty, 2) teorii przestępczości (kryminologia teoretyczna), 3) instytucji dbających o przestrzeganie prawa, poczynając od ustawodawstwa karnego, aż po wymiar sprawiedliwości i wykonanie kary. Plan studiów przygotowany na naszym Wydziale w istocie uwzględnia specyfikę europejską, obecną także w Australii, Ameryce Łacińskiej, a po części także w Azji, tj. związki kryminologii z przedmiotami prawniczymi. Chodzi mianowicie o to, aby, że zachować pożądany związek pomiędzy wiedzą kryminologiczną z jednej strony i szeroko rozumianą polityką kryminalną z drugiej strony. Wyniki badań kryminologicznych, odsłaniające prawdziwe „oblicze" patologii i innych patologii społecznych oraz niedostatki w funkcjonowaniu systemu zapobiegania i zwalczania przestępczości, powinny prowadzić do dokonywania odpowiednich zmian zarówno w wymiarze prawnym, jak i organizacyjno-technicznym. Nasz program silnie akcentuje interdyscyplinarny charakter kryminologii i jej związki z klasycznymi niejako dziedzinami, jak prawo karne, penitencjarystyka, kryminalistyka, pedagogika, socjologia i psychologia. Będziemy tez nawiązywać do związków kryminologii z takimi obszarami, jak antropologia, ekonomia, politologia, psychiatria sądowa czy technologie informacyjne.
Czy przyszli studenci kryminologii będą mogli odbyć pewną część studiów za granicą - w ramach programu Erasmus?
K.L: Tak, oczywiście, Będą oni mogli w ramach programu Erasmus kontynuować naukę kryminologii na innych uczelniach, będących naszymi partnerami.
Czy aktualni studenci: Prawa, Administracji, Europeistyki bądź Bezpieczeństwa Narodowego na naszym Wydziale mogą być zainteresowani podjęciem studiów na drugim kierunku, tj. Kryminologii? Jeżeli tak, czym to może być spowodowane? Czy Wydział Prawa jest zainteresowany uruchomieniem kryminologii również i na studiach drugiego stopnia?
K.L Od października 2014 r. studenci podejmą naukę na kierunku Kryminologia w ramach studiów I stopnia (licencjat). Aktualnie na Wydziale Prawa Uw8 nie zostanie uruchomiony II stopień studiów z zakresu Kryminologii (magisterium). Z pewnością podjęcie działań zmierzających do utworzenia II stopnia studiów będzie uzależnione od zainteresowania studentów I stopniem studiów. Obecnie tylko Uniwersytet Warszawski prowadzi studia drugiego stopnia z zakresu kryminologii.
W.F: Jest to kwestia zagadnień przedmiotów specjalizacyjnych. Dopiero teraz na klasycznych studiach prawniczych kryminologia jest obowiązkowa. Niestety program studiów prawniczych jest bardzo napięty i nie ma możliwości omawiania bardzo szczegółowych kwestii związanych z nauczaniem kryminologii, która charakteryzuje się posiadaniem informacji z wielu innych dziedzin nauki. Tak więc prawnik będzie posiadał wiedzę jak stosować prawo z zakresu prawa karnego, cywilnego, administracyjnego czy pomocy społecznej. W ramach studiów na kryminologii będziemy natomiast starali się ukazać tą naukę w świetle rozważań socjologicznych i psychologicznych, które poszerzają spojrzenie na zagadnienie przestępczości i samego przestępstwa.
Czy władze uczelni przeprowadziły rozmowy z potencjalnymi pracodawcami, którzy byliby zainteresowani zatrudnieniem absolwentów kryminologii? Jeżeli tak, kim są potencjalni pracodawcy?
K.L: Przed przystąpieniem do prac nad planem oraz programem studiów dla kierunku Kryminologia odbyło się spotkanie pracowników Wydziału Prawa UwB z prezesami sądów oraz prokuratur, a także szefami służb: CBA, ABW, Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej oraz Służby Celnej. Potencjalnym pracodawcom zostały przedstawione założenia programowe dotyczące kształcenia studentów na Kryminologii. Wszyscy interesariusze zewnętrzni zgodnie stwierdzili, że warto rozwijać specjalistyczną wiedzę studentów. Tym samym wyrazili zainteresowanie absolwentami kryminologii jako potencjalnymi pracownikami.
W.F: Wydaje mi się, że w dzisiejszych czasach młodzi ludzie potrzebują gwarancji zatrudnienia po ukończeniu studiów. Myślę, że jednym z takich miejsc może być praca w służbach. Praca z pewnością jest ciężka, ale i ciekawa. Kryminologia jest interdyscyplinarna, a pracodawcy coraz częściej poszukują pracowników, którzy posiadają wiedzę z różnych dziedzin nauki. Pamiętajmy, że potrzeby wskazanych pracodawców zogniskowane są wokół tego, co jest im najbardziej potrzebne, np. Policja zajmuje się przestępczością, jak również i demoralizacją. Często poszukiwane są osoby, które posiadają wiedzę prawniczą z zakresu kryminologii, a także dysponują umiejętnościami pozwalającymi na analizę danych socjologicznych.
Dziękuję za rozmowę.