• maskowanie emocji - ukrywanie przez mówcę przezywanego stanu emocjonalnego innym stanem (np. maskowanie smutku radością);
• przyczynowo-skutkowy konflikt ekspresji - konkretny stan emocjonalny okazywany jest w ten sam sposób, jak stan całkowicie przeciwny (np. płacz ze szczęścia);
• podobieństwo stanów emocjonalnych - granice pomiędzy poszczególnymi stanami są niejednoznacznie określone, nakładają się wzajemnie (emocje leżące obok siebie na kole Plutchika rys. 1);
• sekwencja emocji - konsekutywnie okazywanie kolejnych stanów w trakcie wypowiedzi. Zastosowanie techniki tworzenia profili jest pomocne w określeniu najbardziej
prawdopodobnego stanu psychicznego mówcy, zbadaniu ewolucji tego stanu trakcie wypowiedzi (wzrost lub spadek natężenia) oraz interpretacji wypowiedzi, na które nakłada się kilka emocji na raz.
Zadanie rozpoznawania wzorców wymaga zgromadzona odpowiednich danych wejściowych (zbiór treningowy i testowy). W przypadku niniejszych badań dane te stanowią próbki mowy nacechowanej emocjonalnie. Biorąc pod uwagę teorię Roberta Plutchika, stworzono korpus emocji podstawowych, lecz w szerszym zakresie niż przedstawiają to dotychczasowe badania. Pierwszym krokiem było zgromadzenie próbek mowy w siedmiu podstawowych (według Plutchika) stanach emocjonalnych: gniew, wyczekiwanie, radość, strach, zaskoczenie, smutek oraz odraza. Z powodu niedostatecznej ilości próbek ze zbioru wykluczono ufność. Wszystkie próbki zostały ocenione przez grupę ekspertów oraz nadano im etykiety odpowiadające wyżej opisanym stanom emocjonalnym. Następnie najbardziej charakterystyczne emocje (gniew, zadowolenie, starach i smutek) zostały poddane badaniu intensywności. W ten sposób otrzymano piętnaście stanów emocjonalnych, których zestawienie przedstawiono w tabeli 3.
Metodyka doboru źródeł nagrań
Badania statystyczne, które stanowią integralną część tworzenia korpusu mowy emocjonalnej, powinny spełniać określone kryteria. Jednym z nich jest zachowanie prawidłowego rozkładu parametrów (cech) podmiotu badań, mających znaczenie dla wnioskowania, a wpływających na jego wiarygodność. Wykorzystywany w niniejszych badaniach korpus stanowi zbiór wypowiedzi emocjonalnych w języku polskim, jedynym
7