PRZETWÓRSTWO TWORZYW SZTUCZNYCH
Wprowadzenie
Pod ogólnym określeniem tworzywa rozumie się materiały mające własności zezwalające na wykonywanie przedmiotów użytkowych. Tworzywem sztucznym jest materiał wytworzony metodą syntezy lub przez modyfikowanie związków występujących w naturze. Tworzywa sztuczne w zależności od pochodzenia dzieli się na organiczne i nieorganiczne (szkło, cement itp.), a w zależności od ciężaru cząsteczkowego na mało- i wielocząsteczkowe (graniczna wartość 5000... 10 000).
Stopień polimeryzacji różnych tworzyw sztucznych
Monomer |
Etylen c2h4 |
Styren ChHn |
Butadien C4H6 |
Formaldehyd CH*0 |
Ciężar cząsteczkowy i monomeru |
28 |
104 |
54 |
30 |
Polimer |
Polietylen |
Polistyren |
Kauczuk |
Poliformal- |
(C»H4)łaoo |
(CBHa)eoto |
syntetyczny (C4Hb)....... |
dehyd (CH2O)1U0 | |
Ciężar cząsteczkowy polimeru |
38 000 |
624 000 |
54 000 |
3 000 |
Stopień polimeryzacji |
1 300 |
6 000 |
T ooo |
100 |
Mają one istotne zastosowanie w wielu ważnych gałęziach przemysłu, m.in. w lakierniczym, gumowym, tworzyw sztucznych, włókien syntetycznych i w papierniczym. Liczba rodzajów polimerów, podobnie jak i metali oraz materiałów ceramicznych, jest oszałamiająco duża i zwiększa się każdego roku. Dlatego warto wybrać niektóre polimery "typowe", stanowiące przykłady dla danej grupy; pozostałe polimery mogą być traktowane podobnie jak te przykładowe. Interesujące nas grupy polimerów to:
a) Polimery termoplastyczne (termopłasty), np. polietylen, który mięknie podczas ogrzewania.
b) Polimery termoutwardzalne (durop/asty) lub żywice, takie jak np. epoksydowe, które utwardza się przez podgrzewanie zmieszanych ze sobą dwu składników (żywicy i utwardzacza).
c) Elastomery lub gumy.
d) Polimery naturalne, jak np. celuloza, lignina i białko, które stanowią podstawy mechaniczne życia większości roślin i zwierząt.
Podstawowe typy reakcji prowadzące do otrzymywania polimerów (polireakcje)
1