1588093917

10 Zenon Ślusarczyk, Cezary Tomasz Szyjko

oraz w granicach określonych przez prawo, a warunkiem przestrzegania zasady praworządności jest stworzenie odpowiednich mechanizmów zabezpieczających tę zasadę.

Zgodnie z kolejną z zasad administracji - zasadą kompetencyjności należy szczegółowo określić zakres kompetencji każdego z organów administracji publicznej i przestrzegać tego podziału. Odbywa się to na podstawie przyznania temu organowi uprawnień dotyczących rodzaju spraw, którymi organ ten ma się zajmować. Jak juz wspomnieliśmy, opis kompetencji poszczególnych organów administracji publicznej jest określany w obowiązujących przepisach prawnych.

Następna zasada jawności działania administracji publicznej oznacza, że każda osoba powinna mieć prawo do zapoznania się ze sprawami prowadzonymi przed organami administracji publicznej, które jej dotyczą lub które dotyczą interesu społecznego. Natomiast zasada efektywności działania administracji publicznej oznacza w skrócie, że organy administracji publicznej powinny dążyć do osiągnięcia postawionych przed nimi celów przy jak najmniejszych nakładach poniesionych w związku z ich realizacją. Zasadę subsydiarności omówimy oddzielnie ponieważ zajmuje ona szczególne miejsce w procesie integracji europejskiej.

3.1. Zasada subsydiarności (pomocniczości)

Jest to zasada obowiązująca w UE, w tym i w Polsce, uznawana za jedną z ogólnych zasad prawa, a nie tylko administracji publicznej. Zgodnie z nią w systemie administracji publicznej zadania powinny być realizowane na jak najniższym poziomie, przy zapewnieniu środków proporcjonalnych do osiągnięcia zamierzonego celu. Zasada pomocniczości została uznana w UE za jedną z podstaw organizacji państwa demokratycznego. Administracja publiczna powinna wykonywać zadania, które nie mogą być zrealizowane przez obywateli lub przez ich organizacje. W skrócie polega ona na decentralizacji działań i decyzji na szczebel najbliższy obywatelowi. Oznacza także rozłożenie zadań, zgodnie z którym państwo jako całość wykonuje tylko te zadania, które nie mogą być realizowane przez samych obywateli lub przez ich wspólnoty czy organizacje¹². Zasada subsydiarności oznacza, że jednostki administracyjno-prawne wyższego szczebla działają w dziedzinach, w których ich status daje im przewagę nad jednostkami niższymi w postaci osiąganych efektów. Przy czym nie ma jednoznacznych kryteriów pozwalających stwierdzić, kiedy możliwości takiego efektywnego działania jednostek administracyjnych zostały wyczerpane. Zatem można powiedzieć bez zbędnej przesady, że istotą subsydiarności jest dążenie do jak najbardziej racjonalnego podziału władzy między poszczególne jej szczeble, w oparciu o kryteria efektywności ich działań¹³. Zasada subsydiarności została zawarta w Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego, której art. 4 ust.

¹²    Por. J. Regulski, 1999: Nowy ustrój, nowe szanse, nowe problemy. Podstawowe wartości i założenia reformy ustrojowej, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, zeszyt nr 1, Warszawa, s. 18.

¹³    Por. Z. Ofiarski, M. Mokrzyc, B. Rutkowski, 1998: op.cit., s. 34-35; A. Sauer, E. Kawecka-Wyrzykowska, M. Kulesza, 2000: Polityka regionalna Unii Europejskiej, a instrumenty wspierania rozwoju regionalnego w Polsce, Warszawa, s. 25-30.