1899518929

33

NARODZINY GENETYKI MOLEKULARNEJ

Oczywiście podana kolejność jest przykładowa. Jak widać z zapisu A i T oraz G i C tworzą pary. Nie ma żadnych ograniczeń co do tego, ile razy dana para może się powtórzyć w olbrzymiej cząsteczce DNA. Najprawdopodobniej każdy organizm ma charakterystyczną dla siebie liczbę obu par w DNA swoich komórek i charakterystyczny ich układ. W ten sposób wyjaśnia się, jak jedna w zasadzie substancja może być nosicielem informacji genetycznej u takiej rozmaitości organizmów.

W jaki sposób zapewniona jest ciągłość przekazywania jej informacji z pokolenia na pokolenie, czyli w jaki sposób odtwarza się charakterystyczny dla danego gatunku układ nukleotydów w jego DNA? Wiele faktów wskazuje, że mechanizm zjawiska polega na tym, iż obie nici w cząsteczce DNA oddzielają się od siebie i każda z nich dobudowuje sobie nową nić z zachowaniem zasady, że powstają tylko pary A—T i G—C. Łatwo zauważyć, że w wyniku opisanego procesu tworzą się dwie nowe cząsteczki DNA identyczne z wyjściowy. Zjawisko takie zachodzi przy każdym podziale komórkowym, dzięki czemu przekazywana jest komórkom potomnym niezmieniona informacja genetyczna.

Czy DNA jest jedynym nosicielem informacji dziedzicznej? W tej chwili można odpowiedzieć, że pewnie nie jest jedynym w tym sensie, że część informacji u niektórych organizmów może być przekazywana przez jakieś czynniki cytoplazmatyczne nie będące kwasem desoksyribonukleinowym. Niemniej udowodniono w pięknych doświadczeniach z bakteriami, że samo DNA bez żadnych dodatków może przenosić informację genetyczną. Załóżmy, że mamy szczep bakterii odporny na penicylinę. Wyodrębniamy z tego szczepu stosując odpowiednie metody chemiczne DNA i starannie go oczyszczamy. Po oczyszczeniu dodajemy go do pożywki, w której rosną bakterie wrażliwe na penicylinę. Okazuje się, że po kilku lub kilkudziesięciu minutach część tych bakterii staje się odporna na penicylinę, przy czym cecha ta utrzymuje się już stale w ich potomstwie. Świadczy to, że DNA szczepu odpornego, które dodaliśmy do pożywki, wniknęło do bakterii wrażliwych, przez co zyskały one cechę odporności na penicylinę.

Przypuszcza się,    że większość    trwałych,    tzn.    dziedzicznych

zmian organizmu,    czyli mutacji,    powstaje    na    skutek zmian

w budowie DNA.    Dokonują się    one przez    podstawienie jed

nej pary nukleotydów na miejsce drugiej, przeż wpadnięcie jakiejś pary,    lub wreszcie    przez dodanie    nowej. Przy

kładów mutacji dostarcza obficie życie. Na przykład platynowy lis jest rezultatem mutacji polegającej na tym, że nastąpiła jakaś zmiana w jednym z genów warunkujących dotychczas srebrzyste zabarwienie sierści. Mutacje powitają samo-

Znak — 3