1899518935

BIOLOGIA — METODY, PROBLEMY, OSIĄGNIĘCIA przejawia się odpowiednim poziomem ich funkcji. Trzeba zaznaczyć, że nie myśli się tu o jakiejś poszczególnej czynności organizmu, ale o jego funkcjonowaniu jako całości stanowiącej pewien układ. Wielokrotnie dochodzi do utożsamiania ewolucji z postępem.

Gdy mówi się o ewolucji, częstokroć mamy w oczach szkolną rycinę, na której widnieje szereg kolejnych obrazków zaczynając do jakiejś ryby, poprzez płaza, gada itd. kończąc na człowieku. Jest niewątpliwe, że w historii życia na ziemi pojawiły się coraz wyżej stojące pod względem strukturalnym i funkcjonalnym organizmy — człowiek jest tego najlepszym przykładem. Niemniej historia ta nie zawsze szła prostymi drogami. Uważa się np., że ssaki wywodzą się od gadów, ale wcale nie od tych najwyżej rozwiniętych, mezozoicznych. Nie jest bowiem tak, że gady tak się udoskonaliły, iż w końcu przekształciły się w ssaki. Przeciwnie, najwyżej stojące rozwojowo gady żyły około 150 milionów lat temu. Obecni przedstawiciele tego typu zwierząt zdają się być nikłymi reliktami dawnej świetności. Jest to przykład wymierania form wysoko wyspecjalizowanych. W świecie żywym spotykamy także przejawy tzw. regresji, a mianowicie przechodzenia od budowy i funkcji bardziej złożonych do prostszych (widać to szczególnie u organizmów pasożytniczych).

W ewolucji biologicznej na pierwszy plan wysuwa się element zmienności i dynamiczności żywych form, element postępu ma natomiast charakter względny. Badacze francuscy często używają terminu „transformizm” zamiast „ewolucja”, jako lepiej oddającego rzeczywiste zjawiska.

Podstawą teorii ewolucji są dane z wszystkich dziedzin biologii. Z jednej strony coraz lepiej opisujemy budowę organizmów, ich makro- i mikrostruktury. Posługując się mikroskopem elektronowym możemy już badać strukturę makrocząsteczek chemicznych wchodzących w skład żywych organizmów. Z drugiej strony stosując metody chemiczne i fizyczne coraz lepiej poznajemy wszystkie typy reakcji i procesów, które w tych organizmach przebiegają. W chwili obecnej częstokroć umiemy już określić, jakie procesy zachodzą w poszczególnych komórkach organizmu, a nawet w mikrostrukturach samych komórek. Wiemy, które elementy komórek są odpowiedzialne za syntezę białek, które za procesy oddychania komórkowego itp. Niesposób tu przedstawić osiągnięć poszczególnych dziedzin biologii. Chodzi jedynie o wskazanie, że jednym z czołowych celów biologii jest zrozumienie funkcji poprzez poznanie struktury, której jest przejawem, i, odwrotnie, zrozumienie struktury przez poznanie jej funkcji. Dzieje się tak niezależnie od tego, czy badamy życie na poziomie elementu komórkowego komórki, czy całego organizmu.