Cumulus oddzielone, na ogół gęste chmury o ostrych zarysach, rozwijające się w kierunku pionowym, w kształcie kopuł i wież. Podstawa ich jest stosunkowo ciemna i prawie pozioma. Chmury te zbudowane są z kropelek wody. Charakterystyczne gatunki to: Cumulus humilis - chmura kłębiasta o słabym rozwoju pionowym; Cumulus mediocris - chmura o umiarkowanym rozwoju pionowym; Cumulus congestus - silnie wypiętrzona chmura kłębiasta o ostrych wyraźnych konturach, o wyglądzie kalafiora.
Cumulonimbus jest ciężką, gęstą chmurą o rozwoju pionowym. Górna część chmury jest na ogół gładka i włóknista. Poniżej zwykle bardzo ciemnej podstawy tej chmury występują często smugi opadu. Chmura składa się z kropelek wody, kryształków lodu, zawiera duże krople deszczu, płatki śniegu, ziarna krupy i grad. Chmurze towarzyszą ulewne deszcze i opady gradu, wyładowania elektryczne oraz szkwały. W chmurze występuje oblodzenie i silna turbulencja oraz słaba widzialność.
3. Procesy termodynamiczne w atmosferze - stany równowagi
Z własnego doświadczenia wiemy, że ruchy konwekcyjne i chmury konwekcyjne nie występują zawsze. Określimy teraz warunki, które muszą być spełnione, aby ruchy takie wystąpiły.
Zależnie od różnicy temperatur powietrza wznoszącego się i powietrza otaczającego -zależnej z kolei od gradientu temperatury - wyróżnia się w atmosferze trzy stany równowagi:
- równowagę chwiejną
- równowagę obojętną
17