1941127185

144

AGNIESZKA SZYMAŃSKA

nieczność. Również za wsparciem procesu wschodnich reform na łamach DZ opowiada się Margarita Mathiopoulos⁴⁰. Jego zachwianie mogłoby zagrozić nie tylko równowadze europejskiej, ale i całego świata, zjednoczenie Niemiec udaremniłoby zaś integrację. Obywatele NRD żądają reform, a nie jedności niemieckiej. Dieter Buhl⁴¹ natomiast w ogóle nie widział niebezpieczeństwa zjednoczenia. Zjednoczenie jest nierealne. Niemcy zakotwiczone są obecnie na Zachodzie. Konieczne jest natomiast udzielenie pomocy krajom Europy Wschodniej (podobnie jak Mathiopoulos i in.). Refleksje czterech mocarstw zwycięskich, oficjalnie nadal sprawujących nadzór (opiekę) nad Berlinem i Niemcami, na temat upadku muru berlińskiego stały się treścią czterech artykułów⁴², opublikowanych w tym samym numerze. Wszyscy byli sojusznicy bardzo jasno i jednoznacznie stoją na stanowisku, że zjednoczenia nie ma w bieżącym porządku obrad, jasne jest jednak dla nich, że przestało być ono odległą w czasie abstrakcją. 1 grudnia 1989 roku oprócz jubileuszowej notki dla Marion von Dónhoff (z okazji 80. urodzin), odnajdujemy komentarze dwóch istotnych wydarzeń: maltańskiego spotkania George’a Busha i Michaiła Gorbaczowa⁴³ oraz przedstawienie Bundestagowi⁴⁴ tzw. planu 10 punktów. Komentarz spotkania prezydentów można sprowadzić do stwierdzenia: , Jałta auf Malta" nie jest możliwa. O dalszym losie Europy decyduje ona dziś sama. Na Niemcach zaś spoczywa szczególna odpowiedziałność. Christoph Bertram formułuje to jako przesłanie dla zbliżających się wyborów. Robert Leicht zastanawia się zaś, czy propozycja Helmuta Kohla rzeczywiście zadziała stabilizująco. NRD nie uratuje sama idea, konieczna jest konkretna pomoc. Dalsze rozważania na temat planu Kohla odnajdujemy w tym samym numerze. Carl-Christian Kaiser⁴⁵ stwierdza, że plan może powstrzymać przed wyjazdem z NRD kolejne rzesze jej obywateli, a zjednoczenie jest niewskazane. Mogłoby stać się czynnikiem destabilizującym przebieg reform w Europie Wschodniej. Również Theo Sommer⁴⁶ wypowiedział się na temat planu 10-pkt. Jego zdaniem żądanie zjednoczenia staje się w NRD tym popularniejsze, im mniejsza jest nadzieja na pomyślną realizację reform. W tej sytuacji wystąpienie Kohla było posunięciem pożądanym. Przedstawiony przez kanclerza plan jest szkicem rozsądnym, bo nie ma żadnego konkretnego kalendarza. Jego słabość

⁴⁰    Auf die Einheit verzichten. Statt Wiedervcreingung ein Friedensvcrtrag. DZ nr 47 z 17 XI 1989.

⁴¹    Europa muB zu sich selber finden. Aufbruch im Ostcn: Wird dic Europaischc Gcmcinschaft zu einer Ordnungsmacht? DZ nr 48 z 24 XI 1989.

⁴²    Christian Schmidt-Hauer: Durch Evolution zur Einheit? Moskau: Die Wiedervereinigung — nicht auf der Tagesordnung, nicht in den Sterncn.; Ulrich Schiller: Im Freudcntaumel ohne Fiihrung. Washington: Das neue Europa mitgestallten — aber es fehlt an Geld und Planen; Joachim F r i t z: Vanname Bange Blicke nach Osten. Paris: Angstlichc Politiker, ein gelassencr Prasident und zuversichtlichc Burger; Jurgen Krónig: RUckgriff aufs alte Repertoire. London: An der Verantwortung der Siegermachte will Margaret Thatcher nicht rlilteln lasscn. DZ nr 48 z 24 XI 1989.

⁴³    Christoph Bertram: Von Jałta nach Malta. DZ nr 49 z 1 XII 1989.

⁴⁴    Robert Leicht: Zehn Punkte flir ein Mitteinander. Zusammcnarbeit, Konfódcration, am Ende Wiedervereinigung — Konsens im Bundestag. DZ nr 49 z 1 XII 1989.

⁴⁵    Rasche Schritte zu femem Ziel. Bonn will und muB der DDR alsbald Hilfe leisten. DZ nr 49 z 1 XII 1989.

⁴⁶    Wenn das Volk die Biihne stiirmt. Die doppelte dcutsche Fragc und des Kanzlers unbefriedigende Antwort.; DZ nr 50 z 8 XII 1989.