1941127193

WRAŻLIWOŚĆ BERNARDA S1NGERA    155

Wywalczył u władz sejmowych lokal, lożę prasową, duży stół w bufecie sejmowym, dostęp do doskonale zaopatrzonej w książki i pisma biblioteki sejmowej. Z biegiem czasu wydobył on od ministerstwa komunikacji osiem rocznych bezpłatnych biletów kolejowych pierwszej klasy. Dziennikarze mieli więc możność zwiedzania kraju, zebrań i zgromadzeń publicznych po wsiach i miasteczkach³².

Stół dziennikarski w bufecie sejmowym skupiał wybitniejszych posłów i dygnitarzy. Była to kuźnia wiadomości i plotek. Singer tak pisał w felietonie:

Posiedzenia Sejmu zostały odroczone. Obraduje wyłącznie komisja budżetowa. Dokąd się idzie, by spotkać członka komisji? Znowu do bufetu. Tu toczysz przyjemną rozmowę z przeciwnikiem, albowiem podczas jedzenia nic masz obowiązku kłócić się, przeciwnie, tu przepraszają się wszyscy³³.

Cechy stylu pisarskiego Sin sera

Bernard Singer był zarówno autorem reportaży, jak i publicystą. Publicystą stawał się wówczas, gdy komentując polityczne fakty, wpływał na opinię publiczną. Ważne, w jaki sposób to czynił. Nie prowadził żadnej otwartej politycznej, ideowej „krucjaty”. Jego metoda oddziaływania polegała na umiejętnym wykorzystywaniu środków z posiadanego arsenału szyderstw, ironii, sarkazmu, kunsztownej aluzji. Singer nie wskazywał dróg, nie perorował z prasowych trybun. Był wolny — nic nie zobowiązywało go³⁴ do rozwiązywania zawiłych problemów jego czasów. Wystarczyło, że odważnie stawiał pytania, nazywał problemy.

Wedle szlachetnych reguł dziennikarskiego warsztatu nie wprowadzał do swego pisarstwa osobistego stylu. Nie używał słowa „ja”. Jeżeli zmuszony był wspomnieć o sobie, używał sformułowania „żydowski dziennikarz polityczny”³⁵. Odnalazł się najpełniej w roli obserwatora-komentatora, zdystansowanego i bardzo inteligentnego. Tę jego cechę doskonale podpatrzył Melech Rawicz:

Nic interesowały go cele polityczne, ale kombinacje. Wszystko u niego było jak gra w szachy. No a w szachach — jaki jest cel szachów? Drewnianymi pionkami wystawić drewnianego króla. Nie! Taki cel nie jest interesujący. Interesujące są kombinacje, ruch, walka. Sam cel nie jest interesujący, a kiedy się go już osiągnie, można o nim napisać jakiś krótki artykulik. Bo świat jest po to, by dziennikarze mogli siedzieć na brzeżku świata jak rybak nad wodą, trzymać wędkę w wodzie i wyławiać ryby. Im większa jest ryba, tym bardziej interesująca i można dalej zapuszczać sieć, może da się złapać jeszcze większą rybę, a może samego Lcwiatana?³⁶

³²    Zob. B. Singer: Przedmowa (w:) tegoż: Od Witosa do Sławka. Wyd. VERUM, Warszawa 1990, s. 17.

³³    Zob. tenże: Od Witosa do Sławka. 10 lat parlamentu polskiego: Martwy bufet. ND 1929, nr 167 z 24 VI, s. 3; NP 1929, nr 196 (2006) z 19 VII, s. 5; książka, s. 67-68.

³⁴    Jedynym odstępstwem od tej reguły był krótki okres 1946-1949, kiedy to, pod ścisłą kontrolą ambasady, redagował Tygodnik Polski. Musiał wówczas preparować picrwszostronicowe „wstępniaki”.

³⁵    Zob. B. S i n g e r: Milczenie ma swoją wymowę. ND 1937, nr 161 z 12 VI, s. 5. W związku z milczeniem Ozonu na temat „co zamierza w kwestii żydowskiej”, Rcgnis pisał co następuje: „Ale za każdym razem słyszy się na nowo dialogi między żydowskim dziennikarzem politycznym a żydowskim czytelnikiem (...)”.

³⁶    Zob. M. Rawicz: Majn leksikon. II. Op. cit., s. 123. Czytając ostatnie zdanie cytowanego tu tekstu, trudno się oprzeć porównaniu ze słowami, wyjętymi z poematu fcchaka Lejbusza Pereca pt. „Monisz”; „Di welt iz a jam / Brajt in a szicr / Di fisz zajnen mir / Der fiszman iz Samael”; w tłumaczeniu z jidysz: „Świat jest morzem bezbrzeżnym / A w jego wód mnogości / My jesteśmy rybami / Rybakiem — Syn Ciemności”. — Tłum. wg: „Antologia poezji żydowskiej”. Wybór oraz noty i przypisy S. Lastik. Warszawa 1983, s. 23. Wyniknąć by z tego mogła ciekawa analogia: R\bak (Książę Ciemności — Samael) i Dziennikarz, połączeni jednym poczuciem władzy nad Rybami (ludzkimi losami).