1941127201

WRAŻLIWOŚĆ BERNARDA SINGERA    163

— rzeczą wysoce irytującą⁸¹. Co ciekawe jednak — w jego tekstach nie ma żadnych odniesień wprost do religii. Być może uważał ją za sprawę osobistą, najprawdopodobniej odczuwał też pełną szacunku lojalność w stosunku do wierzących Żydów i do wiary swego dzieciństwa.

Jeśli chodzi o kwestię zasadniczą — o stosunek Singera do syjonizmu — to jego przekonania w tej materii bardzo różniły się od tez wysuwanych przez głównych kreatorów Naszego Przeglądu. Przez krótki czas, u schyłku pierwszej dekady wieku, był zagorzałym fołkistą, politykiem, który tu: w kraju, a nie w Palestynie, widział przyszłość żydostwa. I chociaż od powrotu z Łodzi do Warszawy (w pierwszych latach niepodległości) zakończył polityczną karierę fołkisty, to z syjonistami ścierał się nadal — tak przed wojną, jak i po wojnie⁸².

Redaktor Jakub Appenszlak zatrudnił go w swym piśmie dla jego wysokich walorów zawodowych, nie zaś dla wspierania ideologii. Niekiedy nawet redakcja musiała odcinać się od jego słów taką na przykład uwagą: „Aczkolwiek nie we wszystkich szczegółach zgadzamy się z wywodami naszego cenionego sprawozdawcy parlamentarnego, zamieszczamy mimo to ciekawe jego uwagi”. A zatem na postawione wyżej pytanie odpowiedź będzie brzmiała: dziennikarstwo Bernarda Singera podążało swoją własną drogą, jedynie w wyjątkowych przypadkach przejmując kwestie (dotyczące problemu polonizacji językowej, a nie syjonizmu) ideowe macierzystego organu. Przewodnia ideologia pism syjonistycznych była mu obca. Na swoją wysoką pozycję zapracował świetnymi felietonami politycznymi i reportażami. Nie był natomiast typem dziennikarza „idealisty”.

żydowskiego pochodzenia. Singer skomentował ten fakt z satysfakcją: ,Znalazłszy w rodowodach straszną plamę, premier przerwał pracę państwową. Udał się do regenta, odbył dłuższą rozmowę, zwierzył się ze strasznego grzechu przeszłości i pytał Horthy 'ego, czy może z taką plamą pozostać na stanowisku. Jak wynika z publicznych zwierzeń b. premiera, regent pokiwał smutnie głową i nie udzielił dyspensy wodzowi" („Gra węgierska I. Jak odszedł Jmrcdy?”. NP 1939, nr 49 z 18 II, s. 4; NP 1939, nr 49 /8745/ z 18 II, s. 3).

⁸¹    W stosunku Singera do obrządków religijnych prawdopodobnie przełom stanowił udział w pogrzebie ojca, zmarłego w 1906 r. Trzynastoletni Bernard nie mógł psychicznie znieść licznych, drażniących swą ostentacją i krzyki i wością, rytualnych obrządków. Nie pozwoliły mu na godne (jego zdaniem) i skupione pożegnanie uwielbianego zmarłego.

⁸²    Zob. W. W c i n t r a u b: Bernard Singer i jego Nalewki, op. cit., s. 142. „Tam (to jest w Palestynie — dop. mój — J.K.R.I znów służył Kotowi swoją orientacją w bardzo skomplikowanym krajobrazie politycznym żydowskiej Palestyny i ścierał się na ostre zc syjonistami. Wygrażał się im, że po wojnie otworzy w Jerozolimie biuro wydające affidawity Żydom do Polski i że wielkie ogonki będą przed jego biurem stały". Także Kazimierz Zamorski: Dwa tajne biura 2. Korpusu, op. cit., s. 69 (Raport dra Buchwetza, maj 1943) donosił o „antysyjonistycznym nastawieniu” Bernarda Singera.