drama cw kopniente strony

wając swoich wyobrażeń (opartych na rzeczach postrzeganych 2 r ' go. co przeczytał czy usłyszał) w działaniach zewnętrznych w lu zaangażowania się w myślenie Jak gdyby" o sytuacji, w ^ rej się kiedyś realnie znajdzie.

Wysoko rozwinięta umiejętność wyobrażania implikuje wi_el_e możliwości. Jest to sprawność, która pozwala człowiekowi na doi strzeżenie związków pomiędzy rzeczami postrzeganymi, czynami przedmiotami i pojęciami - i co więcej - nie tylko ich związków rzeczywistych, lecz również tych domniemanych, prawdopodobnych. Wyobrażanie implikuje zatem zdolność widzenia wszystkich stron zagadnienia (lub przedmiotu czy pojęcia), zawierającego z jednej strony elementy logiczne i racjonalne, z drugiej zas -irracjonalne i nielogiczne, które wcześniej nie przyszły nikomu do głowy i są klasyfikowane jako dziwaczne, śmieszne, szokujące.

Tę ostatnią cechę wyobraźni wykorzystał w swojej teorii synek-tyki W.J. Gordon, który stawiał swoim uczniom na przykład takie zadania jak: „Wykaz podobieństwo sałaty i szkoły". Według Gordona synektyka (z greckiego syn - powiązać i ecticos - różne elementy lub od słów syn - współ- oraz ehein - rozumieć, pojmować) to technika wykorzystująca myślenie metaforyczne do łączenia odmiennych, różnych elementów, w których użycie metafory pozwala na uzyskanie nowej perspektywy.

W. Dobrolowicz wymienia w synektyce następujące zasady:

-    zespołowość pracy twórczej,

-    kojarzenie różnych, pozornie nie mających ze sobą nic wspólnego elementów.

-    odrzucenie utartych reguł i pozornie niepowtarzalnych prawd,

-    oswojenie dziwności i udziwnienie tego. co wydawało się z'-^a' ne. proste, zwykłe, normalne.

-    dopuszczenie do głosu emocji (znalezieniu oryginalnej i szczęśliwej idei zazwyczaj towarzyszy, a nawet poprzedza uczucie przyjemności jako nieomylny znak. ze jest się na dobrej drodze,

-    poszukiwanie analogii.⁶

Rozwój zdolności wyobrażania i jej uzewnętrznionego wyraz* ma wykazuje poznawczą rozpiętość - możliwość zrozumienia • aspektów jednego pojęcia w tym samym czasie. Obejmuje t

^fi W. Dobrołou-icz .Psychika i bariery’', Warszawa 1993. s. 170.

Wolność analizowania problemu z wielu punktów widzenia i konfrontowania ich - jeden przeciw drugiemu - oraz dowolnego wiązią - na zasadzie każdy z każdym. Rozwija indywidualną zdolność widzenia przeciwieństw i kontrastów, podobieństw i zawiłości.

A jak przebiegają same procesy wyobrażeniowe? Oto co mówił _na ten temat Albert Einstein:

„Wydaje się, że słowa czy język, ani pisane, ani mówione nie odgrywają żadnej roli w moich mechanizmach myśli. Jednostki psychiczne, które wydają się służyć za elementy myśli są pewnymi znakami i mniej lub bardziej wyraźnymi obrazami, które mogą być .spontanicznie" odtwarzane i łączone.

Istnieje oczywiście pewien związek pomiędzy tymi elementami i trafnymi logicznymi pomysłami. Jest też oczywiste, ze pragnienie, by ostatecznie dojść do logicznie powiązanych pojęć jest podstawą emocjonalną tej raczej nieuchwytnej zabawy z wyżej wspomnianymi elementami. Patrząc jednak z psychologicznego punktu widzenia, ta zabawa w kombinowanie wydaje się podstawową cechą myślenia kreatywnego - zanim nastąpi jakiekolwiek powiązanie z logicznym ujęciem słowami czy innymi rodzajami znaków, przy pomocy których możemy komunikować się z innymi".⁷ Bawienie się pojęciami w wyobraźni jest zatem absolutnym warunkiem wstępnym, aby pojęcia te mogły być złożone w logiczną całość i opisane słowami.

Badania na temat rozwoju twórczego człowieka wykazują, że dramatyczna zabawia u małych dzieci rozwija się w radość tworzenia u nastolatków. Innymi słowy: zewnętrzne uosabianie u ma-ych dzieci przekształca się w wewnętrzne procesy o podobnej naturze, tzn. twórcza wyobraźnia u dorosłych oparta jest na wcześniejszej zabawie dramatycznej.

Oto przykład: na lekcji dramy z ośmiolatkami nauczyciel pro-^S1' W uczniowie wyobrazili sobie, że są w ogrodzie, w którym jest ^rabata kwiatowa i rozległy trawnik. Jak dzieci będą się zachowy-

^ać '^v ogrodzie? Dziewczynki będą być może sadziły nowe rośli-

*^{v lU}b podziwiały rozkwitające kwiaty i krzewy chłopcy skoszą

. ^J' Nadamard .The psychology of invention m the mathematical field", Nowy I** s 54.

179