1950082902

7

do minimum. Szczególnie atrakcyjne wydaje się łączne wykorzystanie metod analitycznej oceny spawalności stali i badań symulacyjnych, co w bliskiej przyszłości może stać się podstawowym narzędziem badań spawalności stali a w szczególności wrażliwości na spajanie i wyznaczania optymalnych warunków termicznych spawania, eliminując w znacznym stopniu drogie i pracochłonne badania technologiczne.

1. TEORETYCZNE PODSTAWY OCENY SPAWALNOŚCI STALI

1.1. Spawalność stali - definicja

Podobnie jak przydatność do hartowania nazwano hartownością, do odlewania lejnością a przydatność do skrawania skrawalnością tak przydatność materiału do spawania nazwano spawalnością. Ze względu jednak na to, że pojęcie to związane jest nie tylko z materiałem spawanym, lecz także z wieloma innymi czynnikami wynikającymi między innymi ze stosowanych metod i technologii spawania, materiałów dodatkowych do spawania oraz rozwiązań konstrukcyjnych przez wiele lat występowały trudności w sformułowaniu zadawalającej definicji spawalności. Jedną z pierwszych definicji spawalności opublikowano w 1924 roku [62]:

Materiał uważa się za spawainy, jeżeli różne części ze stali o podobnym składzie chemicznym dają się połączyć w jedną całość, przy użyciu ciepła.

Definicja która powstała w połowie lat trzydziestych uwzględniała już pewne aspekty technologiczne procesu spawania [61]:

Spawalność jest to własność nie tylko spawanego materiału, lecz jest ona zależna od metody spawania i materiału dodatkowego.

Takie podejście do pojęcia spawalności doprowadziło do tego, że spawalność zaczęto rozpatrywać z trzech punktów widzenia, rozróżniając spawalność metalurgiczną, spawalność technologiczną i spawalność konstrukcyjną [79].

Spawalność metalurgiczna - związana jest z określonymi właściwościami materiału, takimi jak skład chemiczny, struktura, obecność wtrąceń niemetalicznych, gazów itp.

Spawalność technologiczna - zwana niekiedy operatywną, uzależniona jest od warunków technologicznych i parametrów spawania: metody spawania, energii źródła ciepła, prędkości spawania itp.

Spawalność konstrukcyjna - zależna jest od zespołu czynników charakteryzujących spawany element z konstrukcyjnego punktu widzenia ( wymiary, rozkład obciążeń, sztywność).

Definicja spawalności ewaluowała wraz z rozwojem technik spawalniczych oraz rozwojem materiałów, dla których spawanie okazało się główną metodą ich łączenia. Równolegle rozwijane były metody badań pozwalające oceniać spawalność.

W latach sześćdziesiątych w Międzynarodowym Instytucie Spawalnictwa opracowano definicję spawalności przyjętą przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) [93]: