Bez nazwy 35

82 Terapia dzieci i młodzieży

dziecka, a nie do jego rodziców, zasadne wydaje się pytanie o to, czy spotkania terapeutyczne stanowią przeciwwagę dla zakłóceń wewnątrz rodziny dziecka? Rodzina ma niewspółmiernie silniejszy wpływ na dziecko, choćby poprzez zaspokajanie jego potrzeb, niemal całkowitą organizację jego codziennego życia i czas przebywania w niej, niż szkoła jako drugie podstawowe i bliskie środowisko dorosłych i rówieśników. Nauczyciele i klasa szkolna mogą dostarczać doświadczeń korektywnych, tak jak i naturalne grupy rówieśnicze. Słuszne jest jednak twierdzenie, że dziecko, wypracowując sposoby radzenia sobie z doświadczeniami urazowymi w rodzinie, przenosi nieadekwatne zachowania na teren innych środowisk. Te z kolei zwykle przyczyniają się do wzmacniania mechanizmów obronnych i potwierdzają uogólnione i schematyczne sposoby widzenia siebie i innych ludzi. Szkoła bowiem nie jest powołana do korygowania rozumiejącego, koncentruje się raczej na korygowaniu socjalizacyjnym. Socjoterapia zaś, odwołując się do naturalnych sytuacji społecznych, z ich elementami terapeutycznymi, stanowi szansę na korekturę i wzbogacenie siebie o nowe doświadczenia, niosące nieco odmienne, adekwatne do rzeczywistości treści o sobie i innych. Wynikające z nich nowe zachowania, przenoszone na grunt szkolny, mogą ulegać wzmocnieniu i utrwalać się pomimo niekorzystnych warunków rodzinnych. Tym samym więc środowisko szkolne i grupa socjoterapeutyczna mogą się stać sprzymierzeńcem konstruktywnych zmian w zachowaniu i postawach wobec siebie i innych ludzi. Im więcej spotkania socjoterapeutyczne dostarczają istotnych jakościowo doświadczeń, niosących pozytywne przeżycia i nowe treści, tym większe prawdopodobieństwo transferu zmian na nowe warunki i ich utrwalenie. Jeśli socjoterapia przyczyni się do osłabienia mechanizmów obronnych, to tym samym zwiększy otwartość dziecka na nowe doświadczenia w szkole i grupach rówieśniczych.

Bibliografia

Aronson E., Wieczorkowska G., Kontrola naszych myśli i uczuć, „Jacek Santor-ski & Co.”, Warszawa 2001.

Bradshaw J., Toksyczny wstyd. Jak uzdrowić wstyd, który cię zniewala, przeł.

H. Grzegołowska-Klarkowska, „Akuracik”, Warszawa 1997.

Brett D., Bajki, które leczą, przeł. H. Dankiewicz, GWP, Gdańsk 2003.

Forward S., FrazierD., Szantaż emocjonalny, przeł. M. Majchrzak, GWP, Gdańsk 1999.

Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, przeł. H. i P. Śpiewakowie, PIW, Warszawa 1981.

Han-IlgiewiczN., Trudności wychowawcze i ich tło psychiczne, PZWS, Warszawa 1961.

Hayes J. A., Gelso Ch. J., Relacja terapeutyczna, przeł. O. Waśkiewicz, M. Ru-cińska, GWP, Gdańsk 2004.

James B., Leczenie dzieci po urazach psychicznych. Nowe spojrzenie i twórcze metody działania, przeł. E. Reutt-Majkowska, PARPA, Warszawa 2003.

Kaduson H., Schaefer Ch. (red.), Zabawa w psychoterapii, przeł. W. Kampert, GWP, Gdańsk 2001.

Kalinowska G., Badurzyńska M., Notatnik socjoterapeuty, „Remedium” 2004, nr 11.

Kaliniowska G., Sawicka K., Diagnoza socjoterapeutyczna uczestników zająć, „Remedium” 2005, nr 1.

Łukaszewski W., Wielkie pytania psychologii, GWP, Gdańsk 2003.

Molicka M., Bajki terapeutyczne, „Media Rodzina”, Poznali 2001.

Natanson T., Programowanie muzyki terapeutycznej. Zarys podstaw teoretycznych, AM, Wrocław 1992.

Okun B. F., Skuteczna pomoc psychologiczna, przeł. J. Suchecki, Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Warszawa 2002.

•Oster G. D., Gould P., Rysunek w psychoterapii, przeł. A. i M. Kacmajor, GWP, Gdańsk 2000.

Pawlik J., Psychoterapia analityczna, PWN, Warszawa 1981.

Rahm D., Integrative Gruppentherapie mit Kindern, Junfermann Paderborn, Gottingen 1997.

Rambert M., La vie affective et morale de l’enfant, Ed. Delachaux-Niestle, Neufchatel, Paris 1945, http://www.freinet.org/icem/archives/ae/ae-37/ae-37-9.htm.

Robinson B. E., Rhoden J. L., Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików, przeł. M. Szymankiewicz i in., PARPA, Warszawa 2003.

Sawicka K., Rozwój autokontroli emocjonalnej. Program socjoterapii dzieci agresywnych, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1993.

Sawicka K. (red.), Socjoterapia, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno--Pedagogicznej, Warszawa 1999.

Sawicka K., Socjoterapia — model myślenia opsychokorekcji, cz. I, „Remedium” 2004a, nr 1.

Sawicka K., Formy aktywności w grupie socjoterapeutycznej, „Remedium” 2004b, nr 7-8.

Schneider-Corey M., Corey G., Grupy. Zasady i techniki grupowej pomocy psychologicznej, przeł. S. Bulaszewski, Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Warszawa 1995.

Strzemieczny J., Zajęcia socjoterapeutyczne dla dzieci i młodzieży, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa 1993.